نگاهی به پیاده‌روی اربعین حسینی از منظر گردشگری

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای استان آذربایجان غربی، سمیرا اماموردی، کارشناس بازاریابی و تبلیغات اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی در یادداشتی می‌نویسد: امروزه صنعت گردشگری در اقتصاد کشورها، دارای جایگاه و اهمیت ویژه‌ای بوده، به‌ویژه برای کشور‌های در حال توسعه که با معضلاتی همچون بیکاری بالا، محدویت منابع ارزی و اقتصاد تک‌محصولی مواجه هستند این صنعت از اهمیت فراوانی برخوردار است.

در این میان گردشگری مذهبی یکی از رایج‌ترین اشکال گردشگری در سراسر جهان است که سابقه آن به قرون و اعصار گذشته برمی‌گردد و شامل سفر‌ها و بازدید‌هایی می‌شود که اصلی‌ترین هدف از آنها داشتن تجربه‌ای مذهبی است. (رتبه بندی آمیخته بازاریابی در گردشگری مقاصد مذهبی ایران با استفاده از فنون MADM مهدی ایرجی- ظریف فائزه)

یکی از مهم‌ترین و پررونق‌ترین گونه‌های گردشگری در کشور ما نیز گردشگری مذهبی است که اثرات قابل توجهی را در ابعاد مختلف جوامع برجای می‌گذارد و عامل بسیار مهمی در توسعه شهر‌ها محسوب می‌شود. اماکن زیارتی در سراسر دنیا همواره مقصد گردشگری برای بسیاری از مسلمانان جهان و سایر ادیان به شمار می‌آیند و توان بالایی برای جذب گردشگران دارند.

جاذبه‌های فرهنگی مانند امامزاده‌ها، بقاع متبرکه، مساجد و مقبره‌ها و ... در جوار آن برگزاری مراسم و آیین‌هایی با رویکرد‌های مختلف که ریشه در اعتقادات و باور‌های دینی و مذهبی مردم دارد از جریان‌هایی هستند که ضمن تقویت آثار معنوی فرد، جاذبه گردشگری خاصی را برای دوست‌داران و علاقه‌مندان ایجاد می‌کنند.

هر ساله چندین تجمع و مراسم مذهبی در عراق با شرکت میلیون‌ها زائر از سراسر جهان برگزار می‌شود، اما در دهه‌های اخیر تعداد زائرانی که در سال‌روز شهادت امام حسین (ع) و برای شرکت در مراسم اربعین به عراق و به‌ویژه کربلای معلی سفر می‌کنند، سال به سال افزایش چشمگیری داشته چرا که پیاده‌روی اربعین یکی از گردهمایی‌های جمعی سازمان‌یافته مذهبی است، این گردهمایی‌ها مقوله‌ای اساسا اجتماعی و تغییرپذیر هستند.

گردهمایی‌های مذهبی مانند پیاده‌روی اربعین دارای تاثیرات مثبت بسیاری هستند و موجب ایجاد همبستگی اجتماعی، تقویت احساس ما بودن و هویت جمعی در سطوح مختلف خانواده، کوچه و محله، جذب مشارکت گروه‌های اجتماعی، گروه‌های مذهبی و… می‌شوند. (بررسی مسائل و چالش‌های پیاده‌روی اربعین- شیما فرزادمنش)

 در کل می‌توان گفت پیاده‌روی اربعین حسینی یک رویداد با ابعاد مذهبی، اجتماعی، سیاسی و انسانی است که در همبستگی اجتماعی مردم جهان اسلام نقش به‌سزایی دارد و فرصتی بی‌بدیل برای تجدید میثاق با ارزش‌های اسلامی و عامل برقراری ارتباطات و تعاملات فرهنگی بین مسلمانان سرتاسر جهان است و مسلمانان از ملیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف در آن شرکت می‌کنند.

مرز تمرچین پیرانشهر امسال نیز میزبان و میعادگاه عاشقانی است که به شوق زیارت، راهی کربلای معلی می‌شوند و این پایانه برای سومین سال متوالی به عنوان یکی از ۶ گذرگاه عبوری عاشقان و زائران اربعین حسینی به سرزمین عشق و ایثار انتخاب شده است.

آب و هوای مطلوب و مسیری امن، با کیفیت، کوتاه و باصرفه از ویژگی‌های جذاب و قابل توجه این مسیر بوده که امکانات لازم به منظور خدمت‌رسانی به زائران از جمله پذیرایی، اسکان، پارکینگ خودرویی و ... در آن مهیاست. موکب‌ها و راهنمایان گردشگری در طول مسیر میزبان گردشگران ورودی به استان آذربایجان غربی هستند و با ارائه اطلاعات، بروشور، بسته‌های تبلیغاتی و ... در تلاش هستند تا میزبان شایسته دلدادگان اباعبدالله الحسین (ع) باشند که از استان‌های گیلان، زنجان، اردبیل، آذربایـجان شرقی و آذربایـجان غربی و زوار کشور‌های اروپایی و کشور‌های همسایه همچون ترکیه، آذربایجان، گرجستان برای حضور در آیین میلیونی راهپیمایی اربعین حسینی برای زیارت اباعبدالله‌الحسین (ع) در خاک عراق، مرز تمرچین را انتخاب می‌کنند.

در کنار جایگاه و اهمیت ویژه اربعین به‌عنوان یک رویداد مذهبی، که در یک زمان خاص مخاطب قابل توجهی را به خود جلب می‌کند می‌توان به جنبه و پتانسیل تبلیغات و بازاریابی سایر توانمندی‌های گردشگری کشور در این مقطع زمانی توجه ویژه داشت چرا که از نظر علمی این رویداد در حوزه گردشگری مذهبی و فرهنگی بی‌مانند است و می‌تواند کاملاً جریان‌ساز باشد لذا نقش بازاریابی و تبلیغات در این شرایط پررنگ‌تر می‌شود.

برپایی نمایشگاه‌های مختلف صنایع‌دستی، توجه ویژه به گردشگری مجازی، برپایی مراکز اطلاع‌رسانی و اسقرار راهنمای گردشگر، توزیع اقلام تبلیغاتی، فرهنگ‌سازی و ایجاد روابط موثر و کارآمد با گردشگری ورودی و ... در گام اول ابزار‌های تبلیغاتی اثربخشی هستند که در سال‌های اخیر اجرا و هر ساله بر کیفیت و کمیت آن افزوده می‌شود، اما قبل از هر اقدامی لازم است در این مورد به‌خصوص یک استراتژی بازاریابی و تبلیغات در سطوح کلان تهیه شود و به شکل میان‌مدت و بلند مدت مقوله فرصت ایجاد شده در رویداد مذهبی پیاده‌روی اربعین بررسی شود.

همچنین گام‌های اساسی آن به شکل علمی مشخص شود تا فرصت، تهدید و نقاط قوت و ضعف این ابررویداد بررسی و هر ساله بازخورد چند شاخه‌ای این استراتژی ارتقا و اجرا شود تا علاوه بر میزبانی شایسته برای گردشگری مذهبی ورودی، بخش سودآوری این شاخه از گردشگری نیز به مرحله حداکثری رسیده و بهره‌وری و کارایی مولفه هزینه_اقدام نیز افزایش یابد تا در سالیان آینده بتوان روی درآمد رویداد‌های گردشگری به عنوان بخشی از اقتصاد گردشگرمحور بیش از پیش تکیه کرد.