کشف مسیری تازه برای افزایش اثربخشی درمان‌های ایمنی سرطان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، دانشمندان دانشکده پزشکی هاروارد با کشف یک «ترمز مولکولی» که مانع عملکرد سلول‌های ایمنی CD8+ T در مبارزه با تومور می‌شود، افق تازه‌ای برای توسعه روش‌های ایمنی‌درمانی سرطان گشوده‌اند.

این مطالعه که ۱۲ اوت در نشریه Nature Immunology منتشر شده و بخشی از آن با حمایت مالی فدرال انجام گرفته، می‌تواند به درمان‌هایی منجر شود که دامنه اثرگذاری ایمنی‌درمانی‌ها را به بیماران بیشتری گسترش دهد؛ چراکه تاکنون این درمان‌ها تنها برای کمتر از نیمی از بیماران مؤثر بوده‌اند.

نتایج پژوهش نشان می‌دهد پروتئین STUB1 با تضعیف گیرنده‌های سیگنال‌دهی ایمنی – به‌ویژه گیرنده مولکول IL-27 – توانایی سلول‌های T را برای پاسخ قدرتمند ضدتوموری محدود می‌کند.

پژوهشگران با بهره‌گیری از فناوری ویرایش ژن CRISPR، حدود ۹۰۰ ژن را غربال کردند تا عوامل بازدارنده عملکرد ضدسرطانی سلول‌های T را شناسایی کنند. ژن STUB1 برجسته‌ترین نتیجه این جست‌وجو بود. حذف این ژن در سلول‌های CD8+ T باعث شد این سلول‌ها توان بیشتری برای حمله به تومور پیدا کنند. در آزمایش‌های حیوانی، موش‌های دارای سلول‌های T فاقد STUB1 رشد کندتر تومور و طول عمر بیشتری نسبت به گروه کنترل داشتند.

مطالعات نشان داد STUB1 با همکاری پروتئین دیگری به نام CHIC2، گیرنده‌های حیاتی سایتوکاین‌ها را از سطح سلول‌های T حذف می‌کند و در نتیجه آن‌ها را نسبت به پیام‌های تقویتی ایمنی کم‌حساس‌تر می‌سازد. این یافته‌ها بیانگر آن است که مسدود کردن تعامل STUB1-CHIC2 می‌تواند هم سلول‌های ایمنی را تقویت و هم تومورها را نسبت به تخریب ایمنی آسیب‌پذیرتر کند.

پیامدها برای درمان‌های آینده

هرچند بخش عمده کار روی مدل‌های حیوانی انجام شده، آزمایش‌ها روی سلول‌های انسانی نیز نشان داد که حذف STUB1 یا CHIC2 باعث افزایش سطح گیرنده‌های سایتوکاین می‌شود؛ نتیجه‌ای که با مشاهدات روی موش‌ها همخوانی دارد. همچنین، مطالعات پیشین ارتباط IL-27 با بهبود پاسخ سلول‌های T و اثربخشی ایمنی‌درمانی در بیماران را تأیید کرده‌اند. این امر امید به آن دارد که مهار STUB1 بتواند سیگنال‌دهی IL-27 را در انسان تقویت کرده و ایمنی ضدتوموری را افزایش دهد.

به گفته تیم تحقیقاتی، این دستاورد می‌تواند به توسعه داروهای هدفمند یا طراحی سلول‌های T مهندسی‌شده بدون STUB1 بینجامد؛ رویکردی که به دلیل حذف انتخابی این پروتئین از سلول‌های T، خطر عوارض جانبی سیستمیک را کاهش می‌دهد.

پرکردن دو خلأ مهم در ایمنی‌درمانی

1. روشن شدن بخشی از سیگنال‌های کلیدی که به سلول‌های T فرمان آغاز پاسخ ضدتوموری می‌دهند و نقش ویژه IL-27 در مرحله آغازین این واکنش.

2. ارائه راهکاری که هم توان تهاجمی سلول‌های T را افزایش می‌دهد و هم تومورها را در برابر آن‌ها بی‌دفاع‌تر می‌سازد.

محققان تأکید دارند که مطالعات بیشتری برای سنجش اثربخشی و ایمنی مهار STUB1 در انسان ضروری است، اما یافته‌های کنونی دریچه‌ای تازه به سوی تقویت توان طبیعی سیستم ایمنی در مبارزه با سرطان گشوده است.