واکسن جدید مالاریا ایمنی طبیعی بدن را شبیه‌سازی می‌کند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، پژوهشگران می‌گویند واکسن R21/Matrix-M علیه مالاریا، پادتن‌هایی تولید می‌کند که از نظر کیفیت و ویژگی‌ها، قابل تشخیص از پادتن‌های حاصل از ابتلای طبیعی به این بیماری نیستند؛ موضوعی که توضیح می‌دهد چرا این واکسن در مقابله با مرحله اولیه چرخه زندگی انگل مالاریا عملکردی بسیار قوی دارد.

این واکسن که در سال ۲۰۲۳ با نتایج موفق کارآزمایی‌های بالینی، تأیید سازمان جهانی بهداشت را دریافت کرد، اکنون پس از بررسی‌های دقیق مشخص شده است که با تقلید از بخش‌هایی از پروتئین‌های پوشاننده انگل در مرحله انتقال توسط پشه، سیستم ایمنی را وادار به تولید پادتن‌های مؤثر می‌کند. این مرحله که «اسپروزوئیت» نام دارد، پیش از ورود انگل به جریان خون و آغاز علائم بیماری رخ می‌دهد. واکسن همچنین شامل ماده کمکی (ادجوانت) Matrix-M از شرکت نواواکس است که پاسخ ایمنی را تقویت می‌کند.

دکتر گریگوری ایپولیتو، دانشیار مؤسسه تحقیقات زیست‌پزشکی تگزاس و سرپرست این مطالعه، گفت: «این دقیقاً همان چیزی است که می‌خواهیم ببینیم – واکسن همان پاسخ ایمنی ابتلای طبیعی را ایجاد می‌کند، اما بدون اینکه فرد بیمار شود. این بیماری هنوز سالانه بیش از ۶۰۰ هزار قربانی می‌گیرد.»

واکسن R21/Matrix-M که توسط مؤسسه جنر دانشگاه آکسفورد و مؤسسه سرم هند ساخته شده، یکی از دو واکسن توصیه‌شده سازمان جهانی بهداشت برای پیشگیری از مالاریا در کودکان است. مطالعات ارزیابی پادتن‌ها در دانشگاه تگزاس در آستین و در جریان نخستین کارآزمایی‌های انسانی انجام شد.

برای شناسایی و اندازه‌گیری دقیق پادتن‌ها در بدن، تیم تحقیقاتی از پروتکل‌های پیشرفته توالی‌یابی و طیف‌سنجی جرمی که توسط دکتر ایپولیتو توسعه یافته (BCR-seq و Ig-seq) استفاده کرد. این روش‌ها امکان مقایسه دقیق پادتن‌های تولیدشده پس از واکسیناسیون و پس از گزش توسط پشه‌های حامل مالاریا در شرایط کنترل‌شده را فراهم کرد. (سویه مورد استفاده، در صورت لزوم، با داروی کلروکین قابل درمان بود.) همچنین داده‌ها با نتایج ابتلای طبیعی به مالاریا مقایسه شد.

نتایج نشان داد پادتن‌های حاصل از واکسیناسیون به‌طور کامل با پادتن‌های حاصل از ابتلای طبیعی یکسان هستند. تنوع پادتن‌ها نیز پس از ابتلا در افراد واکسینه‌شده تغییری نکرد، که نشان می‌دهد این ایمنی مؤثر، پایدار و بی‌نیاز از تغییرات بعدی است.

دکتر ایپولیتو تأکید کرد که این رویکرد واکسن، همراه با ادجوانت نواواکس، باید در توسعه واکسن‌های آینده علیه مراحل دیگر چرخه زندگی انگل مالاریا نیز مورد توجه قرار گیرد.