دیپلماسی فناوری؛ راهبرد اصلی صادرات دیجیتال ایران

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما ، میثم عابدی معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات در گزارش عملکرد یک‌ساله حوزه ماموریتی خود، «دیپلماسی فناوری» را راهبرد اصلی توسعه بازار‌های خارجی عنوان کرد و از موفقیت در صادرات تجهیزات مخابراتی و خدمات دیجیتال به ویژه در ونزوئلا خبر داد. 

وی از گسترش این همکاری‌ها به آفریقا و آسیای میانه سخن گفت و هدف صادرات ۳۰۰ میلیون دلار در چهار سال آینده را اعلام کرد.

همچنین به حمایت مالی از کسب‌وکار‌های دیجیتال، توسعه زیست‌بوم فناوری بومی و اهمیت محتوا و هوش مصنوعی در اقتصاد دیجیتال اشاره کرد.

 عابدی، در ابتدا با اشاره به «دیپلماسی فناوری» به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی وزیر ارتباطات دراین دوره، دیپلماسی فناوری را استفاده از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی برای حضور در بازار‌های خارجی دانست و گفت: کشور ما به لحاظ نیروی انسانی، کشور مستعد و توانمندی است و در همه حوزه‌ها، چه توسعه زیرساخت‌ها و چه توسعه زیست بوم اقتصاد دیجیتال، توانمندی‌های خوبی داریم و ظرفیت‌های نوآورانه بالقوه زیادی وجود دارد که می‌شود در آینده عملیاتی کرد.

وی با بیان اینکه، برخلاف خیلی از کشور‌ها که صرفاً مصرف‌کننده تکنولوژی هستند و زیست‌بوم اختصاصی ندارند، افزود: ما در ایران زیست‌بوم خودمان را توسعه داده‌ایم. اگر به کشور‌های اطراف بروید، می‌بینید در بسیاری از کشور‌ها ظرفیت‌هایشان بسیار محدودتر است. در آفریقا هم عمدتاً با کمک غربی‌ها زیست‌بوم‌هایی ایجاد شده که بسیار کوچک‌تر از ایران است. اینها همه باعث می‌شود کشور ما توانمندی و استعداد ویژه‌ای برای توسعه بازار و ایجاد ارزآوری داشته باشد.

ونزوئلا، مدل موفق همکاری فناوری

معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات به هدف گذاری بازار‌های مختلف اشاره کرد و گفت: ابتدا بازار آمریکای جنوبی با محوریت کشور ونزوئلا بود که دستاورد‌های خوبی در یک سال گذشته داشته‌ایم؛ هم در حوزه زیرساخت و هم در حوزه سکو‌های دیجیتالی پروژه‌هایی در این کشور داریم. ونزوئلا برای ما یک مدل موفق است که با آن می‌توانیم به بازار کشور‌های دیگر مثل برزیل، نیکاراگوئه و کوبا هم برویم.

وی با اشاره به شروع به کار در ونزوئلا با تجهیزات پسیو مثل فیبر نوری و متعلقات مورد نیاز برای توسعه شبکه انجام شد، افزود: بعد از آن وارد تجهیزات اکتیو شدیم؛ مثل شبکه انتقال که الان قراردادش در حال تحویل است. برای حضور پایدارتر، تولید تجهیزات پسیو را در ونزوئلا آغاز کردیم و در ادامه آن کارخانه فیبر نوری و کارخانه میکرو‌داکت است که در حال راه‌اندازی در ونزوئلاست.

عابدی نوع همکاری با ونزوئلا را به صورت مشارکتی عنوان کرد و گفت: بخش خصوصی ایران با طرف ونزوئلایی به صورت شراکتی وارد تولید شده است و هدف، توسعه بازار و در دست گرفتن این بازار است.

وی افزود: هم‌اکنون برای ایجاد زیرساخت‌های مرتبط با اقتصاد دیجیتال مثل شبکه ابری و سرویس‌های دیجیتال ونزوئلا کار می‌کنیم که قراردادهایش نهایی شده و با حضور رئیس‌جمهور امضا خواهد شد. همچنین قراردادی در حوزه رادیو و تلویزیون ونزوئلا (بردکست) در حال امضاست که به صنعت الکترونیک هم مرتبط است.

گسترش دیپلماسی فناوری در آفریقا و آسیای میانه

معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات از پیگیری همین موارد همکاری در آفریقا با محوریت شمال و غرب آفریقا خبر داد و تصریح کرد: در شمال آفریقا و به‌طور کلی در قاره آفریقا بازدید‌های میدانی، مذاکره با مقامات، شناخت ظرفیت‌ها و معرفی توانمندی‌های ایران انجام شده است. ما تاکنون بیشتر متمرکز بر ونزوئلا بودیم، اما حالا تمرکز روی آفریقاست.

وی استمرار حضور در بازار را بسیار مهم دانست و تاکید کرد: مثل هر کار دیگری، بازار صادرات هم نیازمند پیگیری مداوم است و در نیمه دوم سال ۱۴۰۴ بخشی از توافقات به قرارداد‌های عملیاتی تبدیل خواهد شد.

عابدی درباره پیگیری دیپلماسی فناوری در آسیای میانه نیز هم، با اشاره به شکل‌گیری مقدمات کار، تصریح کرد: این منطقه نیز مثل آفریقاست، اما مزیت اصلی آن نزدیکی جغرافیایی و شناخت بهتر بازار‌ها توسط شرکت‌های ایرانی است. در این منطقه، ما بیشتر نقش حمایتی داریم و از کسب‌وکار‌هایی که حضور دارند یا قرارداد بسته‌اند حمایت می‌کنیم و در اینجا کمتر نیاز به دخالت مستقیم وزارت ارتباطات است.

هدف‌گذاری ۳۰۰ میلیون دلاری و حمایت مالی از کسب‌وکار‌های دیجیتال

وی چشم‌انداز چهار سال آینده همکاری‌ها را اینگونه اعلام کرد که هدف‌گذاری ما این است که در سال چهارم دولت، صادرات تجهیزات مخابراتی و سرویس‌های دیجیتال ایران به ۳۰۰ میلیون دلار در سال برسد.

معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات یکی از ملزومات رسیدن به این چشم‌انداز را تأمین منابع مالی و فاینانس معرفی کرد و گفت: مذاکرات ما در این زمینه در حال انجام است و در بودجه نیز پیگیری می‌کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که تحریم‌ها چه تأثیری می‌تواند بر این روند داشته باشد، افزود: به صورت طبیعی تحریم‌ها سختی‌هایی ایجاد می‌کنند؛ اما ما عمدتاً سراغ کشور‌هایی می‌رویم که با تحریم یا بدون تحریم حاضر به همکاری با ایران هستند.

عابدی با بیان اینکه کشور‌هایی که با غرب تعامل بیشتری دارند، احتیاط‌هایی در همکاری با ما دارند، تصریح کرد: در شرق آفریقا با وجود استقبال بی‌نظیر از هیات‌های ایرانی و علاقه مردم، دولت‌ها محتاطانه عمل می‌کنند تا سرمایه‌گذاری‌های غربی به خطر نیفتد.

وی افزود: در اینجا ما باید انعطاف‌پذیر باشیم و مدل‌هایی طراحی کنیم که هم برای طرف مقابل و هم برای ما جذاب باشد. یکی از مزیت‌های ما این است که شرکت‌های بومی در همان کشور ایجاد می‌کنیم، تولید را وارد همان کشور می‌کنیم، اشتغال ایجاد می‌کنیم و دانش فنی منتقل می‌کنیم. این باعث اعتماد و استقبال بیشتر می‌شود.

معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات درباره سفر وزیر ارتباطات به صربستان، به استقبال بسیار خوبی که از ایران شده اشاره و تاکید کرد: حالا هنر ماست که این ارتباطات را به ارزش افزوده واقعی برای کشور تبدیل کنیم.

راهبرد ما به بلوغ رساندن بازار آمریکا جنوبی است

وی با اشاره به اینکه نمی‌توان همزمان چندین بازار را به بلوغ رساند، افزود: راهبرد ما این است که آمریکای جنوبی را به بلوغ برسانیم و یک الگوی موفق ایجاد کنیم و سپس بازار آفریقا و آسیای میانه و کشور‌های همسایه را نیز با حمایت وزارت ارتباطات و بسته‌های مالی توسعه دهیم.

عابدی درباره استقبال بخش خصوصی ایران از این برنامه‌ها، به تردید‌هایی که در ابتدا وجود داشت اشاره و تصریح کرد: حتی در فضای رسانه‌ای مطرح می‌شد که «ما چه داریم برای صادرات» یا «این بازار‌ها به چه درد ما می‌خورند»، اما وقتی پروژه‌ها در ونزوئلا به نتیجه و درآمدزایی رسید، نگاه بخش خصوصی تغییر کرد.

وی افزود: هم اکنون صفی از شرکت‌ها برای حضور در ونزوئلا وجود دارد. البته این استقبال نیاز به مدیریت دارد، چون رقابت‌های مخرب می‌تواند آسیب‌زا باشد. ما معمولاً با یک شرکت کار را شروع می‌کنیم و به‌تدریج سایر شرکت‌ها را متناسب با ظرفیت آنها وارد می‌کنیم.

معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات دلیل انتخاب ونزوئلا را به عنوان نقطه شروع، رابطه سیاسی خوب ایران با این کشور دانست و گفت: دولت این کشور از حضور شرکت‌های ایرانی استقبال کرد و توانمندی‌های ما هم شناخته شده بود.

محتوا مثل خون در رگ‌های شبکه است

وی در بخش دیگر این گفت‌و‌گو به یکی از حوزه‌های مهم کاری خود با عنوان محتوا و توسعه اقتصاد محتوا نیز اشاره کرد و در توضیح این مأموریت گفت: محتوا مثل خون در رگ‌های شبکه است. بدون محتوا، شبکه صرفاً یک کالبد بی‌روح خواهد بود. ما مدل جدیدی برای حمایت از کسب‌وکار‌های محتوایی طراحی کرده‌ایم و در شورای معاونین تصویب شد. مهم‌ترین اقدام، تدوین و تصویب «سند تسهیم درآمد» بود که خردادماه ابلاغ شد و اکنون شیوه‌نامه آن در حال تدوین است.

عابدی، هوش مصنوعی را اولویت مهم دیگر حوزه کاری خود عنوان کرد و گفت: تاکنون بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان حمایت مالی از پروژه‌های مرتبط انجام شده یا در حال انجام است.

وی همچنین به طرح «ایران دیجیتال» نیز اشاره کرد و افزود: بر اساس این طرح آموزش نیروی انسانی از مدارس آغاز شده است و برای سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ سه میلیون دانش‌آموز آموزش‌های پایه دیجیتال خواهند دید و از میان آنها ۳۰۰ هزار نفر آموزش‌های تخصصی می‌بینند و تعدادی هم جذب بازار کار خواهند شد. این بخشی از تکلیف برنامه هفتم توسعه برای تربیت ۵۰۰ هزار نیروی ماهر و متخصص اقتصاد دیجیتال است.

معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات به حمایت‌های مالی از کسب‌وکار‌های دیجیتال نیز اشاره کرد و گفت: در این بخش ما سه منبع حمایتی وجوه اداره شده وزارتخانه، منابع بند «ل» و تبصره ۲ قانون را داریم و در مجموع در یک سال گذشته بیش از ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات مصوب شد. بخشی پرداخت شده و بخشی در حال تکمیل پرونده‌های بانکی است. این منابع در سرفصل‌هایی مثل بومی‌سازی تجهیزات، توسعه زیست‌بوم دیجیتال، محتوا، هوشمندسازی، صادرات و آموزش تخصیص یافته‌اند.

وی درباره حمایت از تولیدات بومی نیز به قرارداد خرید نزدیک به ۹ هزار میلیارد تومان تجهیزات داخلی از شرکت‌های ایرانی اشاره کرد