تاثیر بازی‌های خشونت آمیز رایانه‌ای بر کودکان

- به طور کلی شرکت های بازی سازی به دلایل زیر بازی های خشن طراحی می کنند: 1-جذابیت در جهت اهداف سودگرایانه، 2-القا حس قدرت هرچند کاذب به بازیکنان، 3-شبیه سازی محیط های جنگی جهت تخلیه هیجانات روحی و القای اهداف سیاسی.

- به طور کلی بازی های خشونت آمیز تاثیرات زیر را بر کودکان دارد:همذات پنداری و در نتیجه آموزش و تعلیم و تربیت در جهت منافع شرکت های تولید کننده بازی، تظاهر در رفتارهای خود آگاه و نا خود آگاه و ویران سازی دنیای کودکانه

- آنچه والدین در مورد بازی های ویدئویی بیش از حد خشونت آمیز لازم است بدانند، موارد زیر است:

- تحقیق در مورد بازی قبل از خرید آن

- افزایش سواد رسانه ای والدین وکودکان

- بازی کردن همراه با فرزند

- استفاده از رسانه‌ جایگزین مطمئن برای کودکان و نوجوانان

- اولویت دادن به تفریحات واقعی به جای بازی‌های مجازی و خشن

- استفاده از راهکارهای بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای

پژوهش خبری صدا وسیما:در بیشتر بازی‌های رایانه‌ای خشونت حرف اصلی را می‌زند. نابود کردن، از کار انداختن غیرجاندار، تخریب اموال، بالا بردن صدا با هدف ترساندن، درگیری تن به تن با هدف آسیب رساندن فیزیکی، گرفتن حیات موجود زنده از نمونه‌های مشاهده شده در بازی‌های رایانه­ ای است. با توجه به علاقه‌مندی کودکان و نوجوانان به این نوع بازی‌ها، تجربه ذهنی رفتار خشونت آمیز و مشاهده آنها بدیهی‌ترین آثار این نوع بازی‌هاست. اما تاثیر این نوع بازی‌ها بر رفتارها کودکان و نوجوانان موضوعی است که در نشست خشونت در بازی های رایانه ای به بررسی آن خواهیم پرداخت و چگونگی شناخت بازی‌های کامپیوتری مناسب و اثرات بازی‌های خشونت‌آمیز بر فرزندان را مورد بررسی قرار خواهیم داد و به ارائه راهکارهایی خواهیم پرداخت که خانواده‌ها را در هدایت کودکان و نوجوانان خود در مواجهه با این نوع بازی‌ها کمک کند. این تحقیق بر مبنای نشستی است که در مورد خشونت در بازی های ریانه ای با حضور خانم دکتر باستان فرد عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما برگزار شده است.

پرخاشگری و خشونت در بازی دیجیتال

پرخاشگری عکس العملی رفتاری نسبت به آسیبی است که از سوی فرد آسیب زننده سر می‌زند. پرخاشگری، به معنای تاثیرپذیری، احساس یا افکار پرخاشگرانه و برنامه یا تمایل محسوب نمی‌شود. از سویی دیگر، خشونت به اشکال شدید پرخاشگری، مانند حمله فیزیکی و قتل گفته می‌شود. همه انواع خشونت، پرخاشگری‌ها خشونت به حساب نمی‌آیند (اندرسون و بوشمن، 2001  به نقل از ماهنامه مطالعات بازی دریچه خرداد 95)

حساسیت زدایی

از این واژه تعاریف بسیار متعددی در علوم مختلف وجود دارد. از علوم سیاسی گرفته تا روانشناسی و بسته به هر حوزه علمی، تعریفی جداگانه از آن دیده می‌شود. اما بهترین و روشن‌ترین تعریف از واژه حساسیت زدایی در موضوع بازی‌های ویدئویی خشونت آمیز از جوزف ولپی (1985) بیان شده است. اساس تعریف ولپی حساسیت زدایی، کاهش میزان واکنش پذیری فیزیولوژیک وابسته به احساس نسبت به خشونت واقعی تلقی می‌شود. حساسیت زدایی و عوامل موثر در ایجاد آن، بارها و بارها به عنوان موضوع اصلی پژوهش‌های علمی قرار گرفته است.( ماهنامه مطالعات بازی دریچه خرداد 95)

سوالات و پرسش های مطرح شده در نشست

1- انواع خشونت در بازی‌های رایانه‌ای کدامند؟

خانم دکتر باستان فرد: خشونت در بازی‌های رایانه‌ای به انواع مختلفی تقسیم می شوند: کشتار و آزاربدنی و روحی جانداران شامل انسان و حیوان و حتی تخریب وانفجار در بازی های ساده فریاد کشیدن و دشنام و..

نمودار شماره (1) انواع خشونت در بازی‌های رایانه‌ای

2- چرا شرکت‌های تولید کننده بازی از خشونت در تولید بازی استفاده می‌کنند؟

آمارهای مبتنی بر پژوهش نشان داده‌اند که تمایل اغلب بازی‌سازان به ساخت بازی در سبک خشونت‌آمیز می‌باشد. به طوریکه پرو ونزو در سال 1991 دریافت که 85 درصد از محبوب‌ترین بازی‌های ویدئویی دنیا خشونت آمیز هستند و نیز پوشمن و فونک در سال 1996 دریافتند که بیشتر بازی‌های مورد علاقه پسران و دختران چهارساله، بازی‌های خشونت آمیز می‌باشند (59 درصد دختران و 73 درصد پسران) (اندرسون و بوشمن به نقل از پرو ونزو، 2001  به نقل از ماهنامه مطالعات بازی دریچه خرداد 95)

خانم دکتر باستان فرد، عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما: به طور کلی شرکت های بازی سازی به دلایل زیر بازی های خشن طراحی می کنند: 1-جذابیت در جهت اهداف سودگرایانه، 2-القا حس قدرت هرچند کاذب به بازیکنان، 3-شبیه سازی محیط های جنگی جهت تخلیه هیجانات روحی و القای اهداف سیاسی.

نمودار شماره (2) چرایی تولید بازی های خشن

3- آیا بازی‌های خشونت‌آمیز بر کودکان و نوجوانان تاثیر دارد و این خشونت در رفتار آنها مشاهده می‌شود؟

در اشاره به جدیدترین آمارهای روز صنعت بازی‌های ویدئویی دنیا در زمینه خشونت بیان می‌کند که 89 درصد بازیهای ویدئویی پرفروش دنیا از محتوای خشونت آمیز برخوردارند. علاوه بر این یک نوجوان به طور متوسط 15 ساعت در هفته صرف انجام بازیهای ویدئویی می‌کند. همچنین در طی پژوهشی مشخص شده است که 87 درصد پسران زیر 17 سال، بازی‌های بیش از حد خشونت آمیز دارای رتبه بندی ‌M یا بالای 17 سال بازی می‌کنند و 70 درصد بازی‌هایی که دارای رتبه بندی E یا برای «همه سنین» هستند، دارای محتوای خشونت آمیز می‌باشند. (اتکینسون، 2007   به نقل از ماهنامه مطالعات بازی دریچه خرداد 95)

خانم دکتر باستان فرد، عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما: به طور کلی بازی های خشونت آمیز تاثیرات زیر را بر کودکان دارد:

1-همذات پنداری و در نتیجه آموزش و تعلیم و تربیت در جهت منافع شرکت های تولید کننده بازی

2-تظاهر در رفتارهای خود آگاه و نا خود آگاه

3-ویران سازی دنیای کودکانه

نمودار شماره (3) تاثیر بازی های خشن بر کودکان

4- چرایی علاقمندی کودکان به بازی‌های خشونت آمیز چیست؟ چه راهکارهایی برای ارائه بازی‌های مناسب برای کودکان وجود دارد؟

خانم دکتر باستان فرد، عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما: به نظر می رسد بازی های خشن دیجیتالی تاثیرات زیر را بر کودکان می گذارد:

1-قدرت کاذب ماورایی

2-آموزش همراه با تشویق خشونت

3-انجام کارهای غیرممکن در دنیای واقعی

نمودار شماره (4) چرایی علاقمندی کودکان به بازی های خشن

5- خانواده‌ها برای هدایت کودکان در استفاده از بازی‌های رایانه‌ای چه راهکارهای دارند؟

آنچه والدین در مورد بازی های ویدئویی بیش از حد خشونت آمیز لازم است بدانند، موارد زیر است:

· تحقیق در مورد بازی قبل از خرید آن

· افزایش سواد رسانه ای والدین وکودکان

· بازی همراه با فرزند

· استفاده از رسانه‌ جایگزین مطمئن برای کودکان و نوجوانان

· اولویت دادن به تفریحات واقعی به جای بازی های مجازی و خشن

· استفاده از راهکارهای بنیاد ملی بازی های رایانه ای

نمودار شماره (5) راهکار های والدین برای هدایت کودکان در استفاده از بازی های رایانه ای

نتیجه گیری

در حال حاضر مسئله تاثیرگذاری خشونت در بازی‌های ویدئویی بر بازیکنان به خصوص قشر کودک و نوجوان، امری پذیرفته شده است و به غیر از تحقیقات معدودی که تاکید بر عدم تاثیر گذاری این گونه بازیها دارند، اغلب پژوهش‌های متمرکز بر این حوزه، در نهایت تاثیرگذاری این بازیها را بر ادراک، احساس و رفتار پرخاشگرانه تایید می‌کنند. (ماهنامه مطالعات بازی دریچه خرداد 95)بنابراین طبق مطالب گفته شده در نشست لزوم توجه به نظام رده بندی سنی برای استفاده از بازی‌های ویدئویی ضروری می‌نماید و این امر می‌بایست مورد توجه والدین، متولیان آموزش، کارشناسان و سیاستگذاران این حوزه قرار بگیرد تا میزان آسیب رسانی ادراکی، عاطفی، گفتاری و رفتاری کودکان و نوجوانان در اثر استفاده از این گونه بازی ها کاهش یابد.

پژوهش خبری صدا وسیما//پژوهشگر: مهدی خطیبی نژاد

* منابع در آرشیو در دسترس است.