زلزله در کمین است و پیش بینی یک ضرورت

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز همدان، مقاوم سازی خانه های روستایی و شهری در شهرستان رزن موجب شد که این شهرستان در مقابل زلزله سوم آبان امسال خسارتی نداشته باشد.اما اگر زلزله ای در نهاوند اتفاق بیافتد خسارتهایش فاجعه بار خواهد بود.

"سخنگوی سازمان اورژانس کشور از وقوع زلزله 5/4 ریشتری در مرز قزوین و همدان خبر داد و گفت: این حادثه تنها یک مصدوم داشت که آن هم در حین فرار دچار آسیب شده بود.

مجتبی خالدی از وقوع زلزله در مرز قزوین و همدان به عمق ۱۰ کیلومتری در ساعت ۱۵:۰۴ امروز خبر داد. وی افزود: تاکنون زلزله بدون هیچ صدمات جانی و خسارت مالی بوده است. البته ارزیابی‌هایی از شهر آوج و ۸ روستای دیگر هم حکایت از این دارد که این زلزله تلفات جانی نداشته و فقط برخی از منازل مسکونی ترکِ جزئی برداشته اند.

او ادامه داد: ارزیابی‌ها از شهر رزن و ۵ روستا هم نشان می دهد فقط یک نفر در حین فرار از ترس زلزله دچار مصدومیت شده است و زلزله در شهرستان رزن هم بدون خسارت مالی بوده است".

این خبری بود که روز سوم آبان امسال در خبرگزاریها منتشر شد و خیال خیلی ها را آسوده کرد.راستش آنقدر این روزها خبرهای بد می شنویم که دیگر انتشار هر رویدادی از این دست ما را می ترساند و دچار دلهره می کند. انگار عادت کرده ایم به اینکه بعد از هر بار زلزله آمار کشته ها و مصدومان زیادی را از اخبار بشنویم و بر غم ما بیافزاید و افسردگی های ما را افزون کند.این زلزله که در نقاط مختلفی از استان همدان و قزوین و گیلان احساس شد موجی از نگرانی بین مردم ایجاد کرد.

تنها خبر امیدوار کننده سخنگوی سازمان اورژانس کشور بود که التیامی بر نگرانی های مردم شد.راستش برای خیلی ها تعجب برانگیز بود که زلزله ای با این قدرت چگونه آسیب جدی وارد نکرد و فقط یک مصدوم و تعدادی ترک در خانه ها از خود بر جای گذاشت.برای پاسخ به این پرسش باید قدری به عقب بازگردیم یعنی سال 81 . در این سال متاسفانه زلزله ای به قدرت 6 و شش دهم ریشتر منطقه آوج را لرزاند و خسارات جانی و مالی زیادی به بار آورد،۲۶۱ کشته،۱۵۰۰ زخمی و 50 هزار بی‌خانمان کمترین خسارت این زلزله بود که در قالب اعداد قابل شمارش بود.

چرا خسارت های زلزله آبان امسال آوج صفر شد؟
کشور ما جزو کشورهایی است که بسیاری از حوادث و بلایای طبیعی شناخته شده دنیا در آن اتفاق می افتد و باید همواره آمادگی مواجهه با اینگونه خوادث را داشته باشیم. یکی از مشکلاتی که متاسفانه آسیب پذیری ما را برابر حوادثی چون زلزله بالا برده به بافت های فرسوده و خانه های قدیمی و فرسوده شهری و روستایی بازمی گردد.

اگر بم در زلزله سال 82 با خاک یکسان می شود به علت فرسوده بودن خانه ها و بافت شهری آن بود که توان مقابله با زلزله را ندشت.اگر زلزله آوج در سال 81 موجب خسارات فراوانی به منطقه شد به علت آسیب پذیر بودن خانه ها در شهرها و بویژه روستاها بازمی گردد و اگر در آبان امسال خسارت زلزله در آوج به حدود صفر می رسد البته در کنار پایین بودن قدرت زمین لرزه در مقایسه با قبلی ، مقاوم سازی منازل روستایی و شهری اطراف محل زلزله است.

آقای مهدیخانی مدیرکل مدیریت بحران استان قزوین در مورد زلزله آبان امسال یکی از مهم ترین علل کم بودن خسارت ها را مقاوم سازی منازل می داند و می گوید:" مقاوم‌سازی منازل روستایی خسارت‌های‌ جانی زلزله آوج را صفر کرد".آقای طالبی مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری همدان نیز با بیان اینکه فقط یک نفر مصدوم داشتیم و تعدادی از خانه ها هم ترک های جزئی برداشتند گفت:" برگزاری رزمایش های مختلف و فرهنگ سازی و مقاوم سازی خانه ها نقش مهمی در کاهش تلفات دارد".

نهاوند پاشنه آشیل استان همدان
به گفته آقای طالبی مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری همدان، طبق یافته های مطالعاتی دو قسمت جنوب غرب و شمال شرق استان همدان که شامل شهرستان های رزن و نهاوند می شود زلزله خیزند و شهرستان نهاوند به گسل زلزله زاگرس و شهرستان رزن به گسل زلزله منطقه آوج و حسن آباد نزدیک است.

زلزله سال 81 در آوج موجب شد بیشتر منازل مسکونی این شهرستان مقاوم سازی و بازسازی شود اما متاسفانه یکی دیگر از نقاطی که در استان همدان بر روی گسل زلزله قرار دارد و دارای بافت فرسوده زیادی است شهرستان نهاوند است.آقای کیانی ، کارشناس زمین شناسی معتقد است نهاوند با داشتن یک گسل اصلی به طول ۷۰ کیلومتر و ۴ گسل فرعی از شهرستانهای زلزله خیز استان همدان و غرب کشور است و اگر لرزه‌خیزی گسل نهاوند آغاز شود پتانسیل تا ۷ ریشتر را دارد.

آسیب پذیری نهاوند با بافت های فرسوده
در کنار خطرات زلزله برای این شهرستان باید به بافت فرسوده نهاوند هم اشاره کرد که آسیب پذیری را در مواقع بحران زیاد می کند.
نهاوند از جمله قدیمی ترین شهرستانها به شمار می رود و دارای دومین بافت فرسوده شناسایی شده در استان است. شهرستان نهاوند حدود 170 هکتار بافت فرسوده دارد که بعد از 698 هکتار شهرستان همدان بیشترین بافت فرسوده را داراست.یکی از مهم ترین اقداماتی که باید هر چه زودتر آغاز شود بازسازی بافت های فرسوده است.

بیش از ۹۵ درصد بافت شهری نهاوند فرسوده است!

بیشترین مشکلات بافت فرسوده شهرستان نهاوند مربوط به شهرهای نهاوند است بنابر آمار بیش از 95 درصد از بافت فرسوده در شهرهای فیروزان ، برزول ، نهاوند و گیان قرار دارد. به گفته فرماندار نهاوند 379 هکتار بافت فرسوده و تاریخی در شهرستان وجود دارد که از این میزان 170 هکتار بافت فرسوه است.آقای ناصری یکی از مهم ترین علل این میزان فرسودگی را در هم تنیدگی بافت فرسوده با بافت تاریخی در این شهرستان می داد .بسیاری از این نقاط را میراث فرهنگی اجازه ساخت و ساز نمی دهد که اخیرا میراث فرهنگی بخشی از حریم منطقه دوخواهران نهاوند را بعد از 50 سال از حریم تاریخی خارج کرد و به ساکنان این مناطق اجازه ساخت و ساز داد.
در این میان وضعیت روستاها بهتر است . به گفته آقای نثاری ، مدیر بنیاد مسکن نهاوند از 23 هزارو 200 واحد مسکونی روستایی در این شهرستان ، 19 هزار واحد نیازمند مقاوم سازی است که در سالهای اخیر از این میزان حدود 17 هزار واحد معادل بیش از 80 درصد مقاوم سازی و بهسازی شده اند که جزو روستاهای پیشرو در کشور به شمار می رود.

باید همواره در آماده باش کامل باشیم
آقای سلگی کارشناس مسائل شهری می گوید در کنار حل مشکل بافت های فرسوده ، همزمان داشتن یک سناریوی از پیش فکر شده در مقابله با حوادث احتمالی می تواند راهگشا باشد.اینکه بعد از وقوع حادثه که هر لحظه در کمین است چکار باید کرد امروز لازم است ولی شاید فردای حادثه هم دیر باشد و هم بسیار پرهزینه . تقسیم وظایف و مشخص بودن مسئولیت همه دستگاههای زیربط باید مشخص باشد و در قالب برخی مانورهای واقعی و برنامه ریزی شده و نه صوری ، مرتب تمرین شود تا ملکه گردد.
ایجاد نقاط امن و آماده سازی زیرساخت های لازم در این مکان ها از امروز لازم و واجب و فردا دیر است. تجهیزات و امکانات با استفاده از تکنولوژیهای روز دنیا برای مقابله با حوادث احتمالی باید تهیه و شیوه استفاده ازآنها به نیروهای ویژه آموزش داده شود.