«کروناز»

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز اصفهان؛ برنامه ریزی کرده بودند که تاریخ عروسیشان ۲۳ مرداد باشد. خودش می گوید: آرزوی هر جوانی است که آغاز ازدواجش را به جشنی گره بزند و شادی اش را با دیگران تقسیم کند.
اما کرونا و ممنوعیت های ناشی از آن، باعث شد که امیر و همسرش بدون تشریفات آنچنانی زندگی مشترک را آغاز کنند. آن ها قبلا برنامه ریزی کرده بودند که مراسم مجللتری در تالار برگزار کنند اما بسته شدن درِ تالارها، جشن احتمالیِ پر روغن و پر رونق آنها را تا دعوت از ۳۵ تن از نزدیکان درجه یک و برگزاری جشنی کوچک در خانه تقلیل داد. امیر می گوید: میوه و غذا بسته بندی شده بود و هزینه جشنمان تقریبا نصف شد. تعداد نفرات مد نظر ما برای دعوت به تالار ۲۵۰ نفر و نرخ پیشنهادی تالار مذکور به ازای هر نفر ۶۰ هزار تومان بود که جمعا حدود ۱۵ میلیون تومان می شود.
از سخنان امیر متوجه می شوم که این هزینه چند میلیونی که از قضا، معادل تمام حقوق و دستمزد چند ماه یک کارگر یا کارمند تازه کار است، تنها مربوط به تالار سهمیه ای است؛ منظور از سهمیه ای در اینجا، امکاناتی است که نهادها برای کارکنان خود و خانواده آنها فراهم می آورند. پس اگر امیر قصه ما می خواست از تالاری به جز این تالار سهمیه ای استفاده کند، فقط و فقط خرج تالارش بیش از این ها می شد. با این حساب، چیزی که باعث شد بخشی از بارِ سنگینِ این هزینه های گزاف از دوش این زوج جوان برداشته شود، کرونا بود. وگرنه بسیار بسیار بعید بود که پدیده محبوب ازدواج که چند سالی است به واسطه ورود آداب و رسوم زشت و غلط، گاهی حتی اسمش، مردم را هراسان می کند، مثل قدیم آسان و ارزان شود.

 

کرونا و افزایش وصلت ها
گرچه به گفته یکی از مسوولان رده بالای اداره کل ثبت احوال استان، ارائه آمار رسمی از ازدواج در استان و اینکه تا چه حد در ایام کرونا افزایش داشته، تا آخر سال میسر نیست، اما، معاون اطلاعات و آمار اداره کل ثبت احوال اصفهان می گوید: در هشت ماهه امسال، بیش از ۱۷ هزار ازدواج در استان اصفهان ثبت شده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال، هشت درصد افزایش داشته است.
مجتبی یکتامنش، میزان رشد ازدواج استان اصفهان را از میانگین کشوری بالاتر برمی شمرد و می افزاید: شهرستان‌های فریدن، فریدونشهر، چادگان و شهرضا بیشترین تعداد ازدواج و فلاورجان، آران بیدگل و دهاقان کمترین آمار ازدواج را در استان به ثبت رسانده‌اند.
آمارها هرچه باشد، اما نمی توان تایید نکرد که کرونا با برداشتنِ اجباری رسوم پَستِ دست و پاگیر، فرصت بهتری برای ازدواج جوانان و تشکیل زندگی آنان فراهم ساخته است.

 

کرونا و حرکت به سوی خودبسندگی
البته کرونا تنها در حوزه ازدواج نتایج مثبت نداشته؛ بلکه به گفته مسوول بیماری های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان، این ویروس، مردمی را که پیشتر به «سلامت» توجه چندان نداشتند، به این نتیجه رسانید که به آن، نگاهی دگربار بیندازند و «سلامت» را در مرکز توجه قرار دهند.
رضا فدایی به موضوع تحریم و همداستان شدن کرونا با آن گریزی می زند و می گوید: در دوره تحریم، حتی اقدام جدی برای تهیه و تولید واکسن آنفولانزا صورت نگرفته بود؛ اما اکنون، کشور برای ساخت واکسن کرونا و تولید دارو وارد میدان شده است.
در واقع، گرچه تحریم های کنونی بیش از گذشته است، اما افزایش تلاش های دانشمندان ایرانی برای مقابله با کرونا و ساخت واکسن و داروی مرتبط با آن، کشور را به سمت خودباوری و خودبسندگی سوق داده است.

 

هرکه کارد، قصد گندم باشدش...
آقای فدایی، همچنین، کرونا را سبب خیری می داند که امسال، از شیوع گسترده آنفولانزا جلوگیری کرده است؛ وی تصریح می کند: «پاییزهای پیشین، درباره لزوم رعایت بهداشت دستان و استراحت صحبت می شد؛ ولی به دلیل بی توجهی ها، آنفولانزا در شهر تاخت و تاز می کرد و جان شیرین عده ای را می گرفت. ولی امسال، از قِبَلِ رعایت شدن بهترِ بهداشت از سوی مردم، آنفولانزا نیامده، سپر انداخت. در واقع، رعایت بهداشت، بی آنکه نیاز به اقدام جداگانه دانشگاه علوم پزشکی باشد، کنترل کرونا را هم در پی داشت.» این سخن، مرا یاد این بیت مولوی می اندازد: «هرکه کارد قصد گندم باشدش/ کاه هم خود در تبع می آیدش»
ضمن آنکه شاید به دلیل نگرانی از قوز بالای قوز شدن همدستی کرونا و آنفولانزا بود که سهمیه امسال واکسن آنفولانزای استان از ۱۰ هزار به ۱۰۰ هزار دوز رسید و ۱۰ برابر شد. پس اگر کرونا و نگرانی های ناشی از شیوع آن نبود، معلوم نبود که آیا سهمیه واکسن آنفولانزای استان به این آستان برسد یا خیر؟

تاثیرات کرونا بر حوزه حمل و نقل مثل دو روی یک سکه است؛ از  یک سو، حمل و نقل عمومی محدودتر شد، اما از سوی دیگر  این محدودیت، با روی آوردن مردم به خودروهای شخصی، تاثیر چندانی بر ترافیک نداشت؛  به گفته سرهنگ درستکار، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی فرماندهی انتظامی استان، آمار تصادفات و فوتی های برون شهری در مقایسه با قبل از دوران کرونا حدود ۱۲ درصد کمتر شد. سرهنگ درستکار که به جز منصب پلیسی اش، دانش آموخته و مشاور روانشناسی هم هست، با تلفیق جنبه های پلیسی و روانشناسانه پیامدهای ویروس کرونا می گوید: در دوران کرونا آموختیم که به سبک رانندگی و رفتار خود نگاه کنیم، در واقع، کرونا به ما این فرصت را داد که به مسائل مختلف جور دیگری نگاه کنیم.
کرونا در عرصه بروکراسی اداری و کمتر شدن آمد و رفت مردم به ادارات هم تاثیرات مثبتی داشت. به نحوی که شرکت توزیع برق استان در خبری رسمی اعلام کرد که از اول دی ماه، تمام خدمات این شرکت از طریق نرم افزار موبایلی «برق من» ارائه می شود و دیگر خبری از خدمات حضوری نخواهد بود.

 

پوست اندازی آموزش و پرورش با ورود کرونا
کرونا برای هر نهادی بد بوده باشد اما به نظر نمی رسد که منافعش در آموزش و پرورش از مضراتش کمتر بوده باشد؛ البته این گفته، تنها ناظر به آرزوی بیشتر دانش آموزان ایرانی، یعنی تعطیلات درازددامن و بی سابقه مدارس نیست؛ بلکه به قول مسوولان اداره کل آموزش و پرورش استان، پوست اندازی این وزارتخانه عریض و طویل از مهم ترین عواید و فواید کرونا بود.
معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش استان می گوید: همیشه می دانستیم آموزش مجازی مورد نیاز است و جای آن در نظام آموزشی کشور ما که دچار معضلاتی چون سیل و زلزله و کمبود نیرو و... است، خالی است. پیامرسان داخلی (=پلت فرم) ملی، کم خطر و ویژه آموزش که تهیه شد، افتخاری بود که شاید اگر کرونا نبود، همچنان در پستوی اندیشه ها خاک می خورد.
لیلا ابطحی می افزاید: کرونا، دسترسی به معلم و آموزش را در هر زمان و مکان میسر ساخت. همت وزارخانه برای شناسایی کودکان محروم از تحصیل که بضاعت مالی سبب دو برابر شد و مورد مهم دیگر اینکه معلمی که تا دیروز با گچ و تخته سر و کار داشت، اکنون به جایی رسیده است که محتوا تولید می کند و در سواد رسانه ای رشد پیدا کرده.
وی با تایید آسیب کرونا به ارتباطات رو به رو و حضوری، درباره مزایای سامانه شاد و آموزش مجازی می گوید: دانش آموزان در حیث سواد رسانه ای، گوش دادن و صحبت کردن و ابراز خود رشد بیشتری داشته اند و در کلاس های آنلاین از طریق صحبت کردن، مهارت خود را افزایش می دهند.
یکی از تاثیرات فراگیر کرونا به عرصه اینترنت و فضای مجازی مربوط می شود؛ تعطیلات ناشی از کرونا، مسوولان را به فکر انداخت تا با توجه بیشتر به اینترنت و ظرفیت های آن، آنچه را که احتمال داشت در چندین سال آینده به وقوع بپیوندد، خیلی زودتر به منصه ظهور برسد و کشور لااقل خیلی بیشتر از قبل، به سوی اینترنتی شدن پرتاب شود. برگزاری جلسات از راه وبینار و در بستر شاد، باعث کاهش تردد و ترافیک و هزینه جلسات شد.
قبل از کرونا، به دلیل محدودیت مکان و زمان، حضور در کلاسهای مورد علاقه برای عده ای دشوار می نمود اما به نظر می رسد اینترنتی شدن کلاسها این مشکل را مرتفع کرده باشد.

 

کرونا و کار و بار کرونایی
از سوی دیگر، کرونا گرچه کرکره کار و بار را پایین کشید، اما گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز خراسان شمالی نشان می دهد که عده ای به جای دست روی دست گذاشتن و از کف رفتن عمر عزیز، این محدودیت کرونایی را به فرصت تبدیل کردند.
برای اینکه از تاثیرات و فرصت سازی های مثبت کرونا از بُعد علمی آشنا شوم، با یکی از اعضای دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان هم سخن شدم. دکتر محمدرضا عابدی با تایید این نکته که کرونا برای ما فرصت هایی ایجاد کرده است، گفت: فرصت تحکیم خانواده هسته ای از جمله تاثیرات مثبت این ویروس بود؛ خانواده هسته ای که همان افراد درون یک خانواده مثل پدر و مادر و فرزندان هستند، در دوران قرنطینه فرصت یافتند تا فارغ از دغدغه های روزمره در کنار هم باشند؛ همچنین، فرصت رابطه نزدیک مادر و کودک خصوصا برای آن دسته از مادرانی که به دلیل مشغله نمی توانستند آنچنان که باید به فرزندان خود رسیدگی کنند، فراهم شد.
وی درباره دیگر مزایای قرنطینه افزود: فرصت مشاهده رشد شناختی فرزندان و فرصت تعمق و تفکر معنوی و اندیشیدن در ابعاد مختلف خود و دیگران و نظام آفرینش از دیگر مسائلی است که می توان آنها را شناخت و به آنها پرداخت.
این نظرات را می توان در کنار سایر نظرات کارشناسان قرار داد. «بازنگری در عادتها» عنوانی است که می توان برای سخنان معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان اصفهان در نظر گرفت.
مجتبی ناجی می گوید: کاهش قابل ملاحظه بعضی از آسیب های اجتماعی مثل فرار نوجوانان از منزل و نوعی از کودک آزاری که به بی توجهی به کودک و غفلت از نیازهای روانی او مربوط است، از تاثیرات مثبتی است که در زمان قرنطینه کرونایی به وجود آمده.
وی می افزاید: از آنجا که در بحرانها حمایت بین فردی بیشتر می شود، کرونا هم در سطح اجتماعی پویش های اجتماعی ایجاد کرد و تامین اجتماعی، اعتماد اجتماعی، حمایت اجتماعی و مشارکت اجتماعی را به وجود آورد.
متمرکز شدن و هدف دار شدن کمک ها، علی اصغر شاه زیدی، معاون مشارکتهای مردمی اداره کل بهزیستی استان نیز با گریزی به موضوع کمک های مردمی در زمان کرونا می گوید: قبل از کرونا کمکها با انگیزه های متفاوتی مثل تهیه جهیزیه، مسکن و... دریافت می شد اما بعد از آن، این کمک ها در یک نقطه متمرکز و به سمت بهداشت و درمان سرازیر شد.

 

کرونا، شری که خیر هم داشت
امیر اکنون حدود چهار ماه است ازدواج کرده؛ شاید جوانهای دیگری را هم بتوان سراغ گرفت که آنها هم در زمان جولان همین بحران، زندگی مشترکِ کوتاهِ این دنیاشان را به دور از هیاهوها و آداب و رسومِ خانمان برانداز آغاز کرده اند. به راستی، آیا اگر کرونا نبود، این جوانان جرات آغاز به خود می دادند؟
کرونا، جسم ها را از هم دور کرد اما دل ها به نزدیک شدند؛ چه بسیار کمک هایی همدلانه و مومنانه ای که جمع آوری شد تا کسی در نقاط دور استان سرِ گرسنه بر زمین نگذارد.
با آن، نحوه درستِ دور هم بودن و استفاده درست از اوقات فراغت و چگونه پیش هم خوش بودن را آموختیم یا لااقل به قدرش پی بردیم.
علاوه بر آن، همدلی و همکاری نهادها و مردم برای تهیه وسایل مورد نیاز آموزش مثل تبلت و...، جلوه هایی از وحدت را به منصه ظهور رسانید. کرونا باعث شد باز هم بفهمیم انسان تا چه اندازه ضعیف است؛ آن قدر ضعیف که در مقابل ویروسی نادیدنی زانو می زند؛ پس باید خودخواهی را کنار بگذارد و از سرِ کبر و غرور با کسی برخورد نکند. کرونا به ما فرصت داد تا به قدر ِ بیش یا کم، به قدرِ نعمتِ سلامت پی ببریم.
شاید بیان نظر افسانه بایگان، بازیگر، درباره کروناویروس خالی از لطف نباشد که در یکی از برنامه‌های تلویزیونی گفت: «به این نتیجه رسیدم که هر چیزی در جهان صاحب انرژی است، این ویروس به نحوی حرکت می کند که طبیعتا با چیزهایی که جذب کننده اش باشند، برخورد کند. پس کافی است در عالمِ عشق و امید قرار بگیریم و نسبت به آن نگران نباشیم، کاری از دست این ویروس برنمی‌آید. یکی از دوستان من حرف جالبی زد که به جای این که بگوییم کرونا، بگوییم کروناز. این یکی از چیزهایی است که ما را از امواج منفی و سرد ویروس دور می‌کند.»
خلاصه آنکه این عدو سبب خیر می شود اگر خدا خواهد... .