پخش زنده
امروز: -
با امامزاده علی اکبر (ع) چیذر بیشتر آشنا شوید
امامزاده علی اکبر علیهالسلام در محله چیذر را بیشتر بشناسید و درباره آن بدانید.
به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، آستان مقدس امامزاده علی اکبر (ع) به دلیل واقع شدن در محله چیذر، به نام امامزاده علیاکبر چیذر شهرت یافته است.
برخی منابع، صاحب بقعه را علیاکبر (علیه السلام)، از نوادگان امام سجاد زینالعابدین (علیه السلام) میدانند. این منابع بیان میکنند که علیاکبر بن ابراهیم بن حسین بن امام سجاد زینالعابدین (علیه السلام) در ده شمیران به خانه بعدالله یونس رسید، آن بد عاقبت، امامزاده را دشنام داد و بیلی برگرفت و محکم بر پیشانی علیاکبر (ع) زد و او را شهید کرد.
مکان دفن امامزاده را که به نام بشیرزد معروف بود، زیر چنار دانستهاند. بشیرزد بعداً به چیزر و حال به چیذر تبدیل شده است.
برخی مردم محل نیز معتقدند که امامزاده، نهصد سال پیش (قرن پنجم قمری) به چیذر آمده است و عدهای نیز آمدن امامزاده را در زمان مأمون عباسی و در پی ولایت امام رضا (علیه السلام) میدانند.
شجرهنامه امامزاده علی اکبر (ع)
شجره امامزاده علی اکبر (ع) منتسب به حضرت سجاد زینالعابدین (ع) است. بعضی از افراد، قدمت امامزاده را مربوط به ۹۰۰ سال قبل میدانند و بعضی دیگر آن را مقارن با ورود حضرت عبدالعظیم (ع) به شهر ری میشمارند.
هرچند که مکان امامزاده علی اکبر (ع)، قبل از انقلاب اسلامی، تنها یک گورستان محلی برای دفن اموات بود و کمتر زیارت از امامزاده مورد استقبال قرار میگرفت، اما پس از انقلاب، با آوردن پیکر شهدای جنگ تحمیلی که در میان آنها، شهدایی با پسوند «چیذری» نیز زیاد به چشم میخورد، به یک پایگاه مذهبی در شمال شهر تهران تبدیل شده است.
زیارتنامه
السَّلامُ عَلَیکَ اَیُّهَا السَّیِّدُ الزَّکِیُّ، اَلطّاهِرُ الوَلِیُّ، وَالدّاعِی الحَفِیُّ؛ اَشهَدُ اَنَّکَ قُلتَ حَقّاً، حَقّاً، وَنَطَقتَ حَقّاً وَصِدقاً، وَدَعوتَ اِلی مَولایَ وَمَولاکَ، عَلانِیَةً وَسِرًّا، فازَ مُتَّبِعُکَ، وَنَجا مُصَدِّقُکَ، وَخابَ وَخَسِرَ مُکَذِّبُکَ، وَالمُتَخَلِّفُ عَنکَ، اَشهَد لی بِهذهِ الشَّهادَةِ، لِاَکونَ مَنَ الفائِزینَ بِمَعرِفَتِکَ وَطاعَتِکَ، وَتَصدیقِکَ وَاتِّباعَکَ، وَالسَّلامُ عَلَیکَ یا سَیِّدی وَابنَ سَیِّدی. اَنتَ بابُ اللهِ المُؤتی مَنهُ، وَالمَأخوذُ عَنهُ، اَتَیتُکَ زائِراً، وَحاجاتی لَکَ مُستَودِعةً، وَها اَنَا ذا اَستَودِعُکَ دینی وَاَمانَتی، وَخَواتیمَ عَمَلی، وَجَوامِعَ اَمَلی اِلی مُنتَهی اَجَلی، وَالسَّلامُ عَلَیکَ وَ رَحمَةُ اللهِ وَبَرَکاتُه.
سلام بر تو ای آقای پاک و پاکیزه و سرور من و ای دعوت کننده (به حق) به مهربانی، گواهی دهم که تو حق گفتی و به حق و راستی سخن کردی و (مردم را) آشکارا و نهان به سوی مولای من و مولای خودت دعوت فرمودی. رستگار شد پیرو تو و نجات یافت تصدیق کننده ات و نومید و زیانکار شد تکذیب کننده ات و آن کس که با تو مخالفت کرد، گواه باش برای من این گواهی را تا من به وسیله معرفت و اطاعت تو و تصدیق و پیروی کردنت از زمره رستگاران باشم و سلام بر تو ای آقای من و ای فرزند آقای من، تویی درگاه خدا که از آن درآیند و (معالم دین را) از آن بگیرند آمده ام به درگاهت برای زیارت و حاجتهای خود را به تو سپرده ام و من اکنون به تو میسپارم دینم و امانتم و سرانجام کارهایم و همه آرزوهایم را تا پایان عمرم و بر تو باد سلام و رحمت خدا و برکات او.
آستان مقدس امامزاده علی اکبر (علیه السلام) در محله چیذر قرار دارد. به گفته راویان محلی، تاریخ بنا به قرن پنجم برمیگردد. بازسازی آن در دوره قاجار بوده است. در جوار حرم مطهر، گلزار زیبایی از شهدای دفاع مقدس قرار دارد که به شکلی منحصر به فرد طراحی شده است که خود به زیبایی نمای بیرونی حرم مطهر میافزاید. بقعه به علت واقع شدن در چیذر به نام امامزاده علیاکبر چیذر شهرت دارد.
با افزایش تعداد شهدای مدفون، هیأت امنا به دستور اداره اوقاف، بنیاد شهید، بنیاد جانبازان، بنیاد مستضعفان و صنایع دفاع، جهت رسیدگی به وضعیت بقعه، اقدام به گسترش و تعمیر بقعه کردند و کمکم، طی سالها بقعه به صورت کنونی درآمد.
بقعه در جهت غرب به شرق، رو به قبله است. مسیر دسترسی به بقعه از یک سو میدان تجریش، خیابان شهرداری، خیابان دکتر علی شریعتی، بلوار صبا، خیابان شهید کریمی، خیابان شهید برادران سلیمانی، خیابان هاشمی علیا، میدان ندا، میدان امامزاده علیاکبر (ع) است.
بقعه از شمال به خیابان هاشمی، از شرق به خیابان شهید بهمنپور، از غرب به خیابان سلیمی و از جنوب به خیابان واعظی، منتهی میشود. در جنوب امامزاده، مسجد قائم (عج) چیذر قرار دارد.
اماکن فرهنگی، آموزشی و تربیتی که در اطراف بقعه دیده میشوند، عبارتاند از موزه شهدای امامزاده علیاکبر (ع)، مدرسه راهنمایی، دبیرستان، دبستان دخترانه و ورزشگاه باستانی آیتالله طالقانی. بناهای اطراف بقعه غالباً نوساز و عمدتاً مسکونی و بعضاً واحدهای تجاریاند. به دلیل قرار گرفتن امامزاده در وسط پهنه چیذر، مغازههای مختلف و متنوعی در اطراف بقعه دیده میشوند.
مطابق نوشتههای ستوده، بنای اولیه حدود سال ۱۱۸۰ ه. ش و به شکل اتاقی به ابعاد چهار متر در چهار متر با دیوارهایی از جنس خشت و گل و بدون تزئینات معماری ساخته شده است.
سنگهای مزار قدیمی و اوضاع بقعه حاکی از آن است که بنای قدیمتری داشته و محل اعتکاف و مأوای درویشان بوده است. این بقعه ساده و بیپیرایه در قسمت غربی تپه متصل و مشرف به روستای قدیمی چیذر بود. (ستوده، ج ۱، ص ۳۳۳)
از سال ۱۳۷۰ ه. ش، بازسازی امامزاده آغاز شد. علت این بازسازی، بهخاکسپاری شهدای دفاع مقدس بود که از یک سو، باعث توسعه امامزاده و از سوی دیگر، موجب توجه نهادها و مراکز دولتی به آن شد. بازسازی و احداث موزه، سه یا چهار سال به طول انجامید. شهرداری، بازسازی فضای بیرونی، اداره اوقاف، بازسازی فضای درونی و بنیاد شهید، احداث موزه و حسینیه را به عهده گرفتند.
در نهایت، سال ۱۳۷۶ ه. ش، موزه افتتاح شد و بازسازی ضریح و گنبدخانه به پایان رسید. کاشیکاریها در سالهای ۱۳۷۸ و ۱۳۷۹ ه.ش انجام یافت و فضای گنبدخانه بعد از بازسازی توسعه داده شد؛ ارتفاع سقف افزایش یافت و دیوارها آینهکاری شده و چهار در چوبی، در چهار جهت اصلی نصب شدند.
فضای حیاط از قدیم به همین اندازه کنونی بوده است، با این تفاوت که حصارهای اطراف، به جای آجر سه سانتیمتری، خشت و گل بود و در حیاط، افراد عادی دفن شده بودند. در هنگام بازسازی امامزاده، در عمق چهار متری، قبری حداقل مربوط به صد و ده سال پیدا شد که نشان میدهد در گذشته سطح بنا حدود چهار متر پایینتر از سطح کنونی آن بوده است.
صندوق قبلی ضریح، ساده است و قدمت چندانی ندارد. ضریح قدیمی امامزاده از نوع ضریح جعفری بود که ارزش تاریخی چندانی نداشت؛ بنابر گفته راویان، تا قبل از بازسازی، سنگ قبری وجود نداشته، تنها جعبهای به عنوان نشان روی قبر قرار گرفته بود، اما بعد از بازسازی، سنگ قبری از جنس مرمر روی قبر قرار میگیرد.
قبر اولیه چند متر پایینتر از سطح کنونی قرار داشته است، اما به مرور زمان و با بالا آوردن سطح صحن، سنگ قبر کنونی چند متر بالاتر از قبر اصلی قرار گرفته است، اما راهی برای رسیدن به قبر اصلی وجود ندارد.
از فاصله نه چندان دور، گنبد بزرگ و سبزرنگ بقعه دیده میشود. ظاهر گنبد، نشاندهنده قدمت نه چندان طولانی آن است. فضای اطراف بقعه با آجرهای سه سانتیمتری کرم رنگ احاطه شده که به وسیله آجرهای آبی نفتی سه سانتیمتری به اسماء جلاله مزین است. این دیوار حدود سه متر و سی سانتیمتر ارتفاع دارد.
اطراف دیوار بیرونی امامزاده را باغچههایی به عرض سی و هفت سانتیمتر احاطه کرده که ارتفاع این باغچهها تا زمین نوزده سانتیمتر است و دیواره باغچهها با سنگهای سفید پوشانده شده است.
دو طرف در ورودی، دو باغچه با عرض پنجاه و هفت سانتیمتر پوشانده شدهاند. در سمت جنوب شرق در ورودی، تابلو اعلاناتی به منظور نصب آگهی عزاداری، جشن، مجلس ترحیم و در کنار آن، یک باجه تلفن عمومی قرار دارد.
در سمت شمال شرق در ورودی، تابلویی بزرگ با این مضمون دیده میشود: «بسم رب الشهدا و الصدیقین. همین تربت پاک شهیدان است که تا قیامت مزار عاشقان و عارفان و دارالشفای آزادگان و دلسوختگان خواهد بود. امام خمینی ره »
طرح بقعه متشکل از یک گنبدخانه به صورت چند ضلعی و رواق پیرامون آن است. بقعه به ساختمانی چند منظوره با کاربری فرهنگی متصل است که فضاهایی چون حسینیه، سالن اجتماعات و موزه شهدا در آن جای گرفتهاند.
صحن بقعه، قبرستانی محلی است که در شرق بنا قرار گرفته و مساحت زیرزمین چهارصد و هفتاد و سه و بیست و پنج صدم متر مربع، مساحت طبقه همکف هزار و دویست و چهار متر مربع، مساحت طبقه اول هزار و صد و هشتاد و نیم متر مربع و مساحت کل طبقات (مجموع مساحتها) دو هزار و هشتصد و پنجاه و هفت و هفتاد و پنج صدم متر مربع است.
مساحت عرصه امامزاده، سه هزار و چهل و چهار متر مربع و ارتفاع بنا نیز حدود ده متر و سی سانتیمتر است. سنگ مرمر، آینه، سیمان، رنگ، چوب، فولاد، شیشه، کاشی، گچ، کنیتکس و آجر از جمله مصالح استفاده شده در این بنا هستند.
بقعه، سه در ورودی در جهت شمال، جنوب و شرق دارد که از ضلع شرقی به عنوان در اصلی آستانه استفاده میشود. در شرقی برای رفت و آمد مردان و در شمالی برای رفت و آمد بانوان مورد استفاده قرار میگیرد. روزهای عادی دو در شمالی و جنوبی بستهاند. در جنوبی با تعدادی پله به کوچه هاشمی علیا منتهی میشود.
عرض سه در ورودی، دو متر و شصت و پنج سانتیمتر است و اطراف دیوارهای آن با سنگهای سفید پوشانده شده است. درها، دو لنگه فلزی، سبزرنگ و به صورت مربع مشبک است. مربع، دوازده سانتیمتر در دوازده سانتیمتر است و با فاصله شش سانتیمتر از یکدیگر قرار گرفتهاند.
زیر طاق در ورودی نیز حصاری به شکل مثلث یا چهار مربع دوازده سانتیمتر در دوازده سانتیمتر شکل گرفته است. این مربعها به صورت یک در میان توپر است. در بالای سردر ورودی اصلی به طرف خیابان روی سنگ طوسی با رنگ سیاه و به خط توقیع نوشته شده است: «و سقهم ربهم شراباً طهورا»
به طرف داخل حیاط نیز روی سنگی طوسی که به شکل شانزده ضلعی تراش داده شده با خط توقیع این آمده است: «فالله خیر حافظا و هو ارحم الراحمین»
همچنین متن زیارتنامه اهل قبور با خط مشکی، روی صفحهای از جنس فلز و به رنگ سفید، در کنار در ورودی نصب شده است. صحن بقعه، فضای وسیعی است که بیشتر آن گلزار شهدا است. دیوار اطراف صحن، در نمای بیرونی، متشکل از طاقنماهایی است که با سنگ مرمر سفید تیشهای سنگکاری شدهاند.
سطح بین این طاقنماهای سنگی، آجرکاری است که در آن «الله، محمد، لا اله الا الله» به خط بنایی و از جنس کاشی نوشته شده است. ازاره جدارهها به ارتفاع حدود یک متر از سنگ مرمر سفید تیشهای است. سی سانتیمتر انتهای جدارهها نیز از همان سنگ است. درپوش جدارهها نیز از سنگ مرمر سفید است. داخل طاقنماها، مشبککاری فلزی و سبزرنگ است.
دیوار اطراف صحن، اگر از سمت صحن به آن نگاه کنیم، متشکل از طاقنماهایی است پوشیده از سنگ مرمر سفید تیشهای. داخل طاقنماها آجرکاری و حاوی نوشتههای «الله، محمد و علی» به خط بنایی است.
اطراف دیوارها سکویی به ارتفاع بیست و شش سانتیمتر و عرض سی و چهار سانتیمتر از جنس سنگ مرمر سفید گذاشته شده است. بعد از ورود از در فلزی شرقی و داخل شدن به حیاط امامزاده، راهرویی به عرض سه متر و سی سانتیمتر و طول سی و پنج متر در مقابل زائر قرار میگیرد که به وسیله چهار پله در دو طرف به گلزار شهدا منتهی میشود.
پلههای سمت چپ (جنوب شرقی) به طرف پایین و پلههای سمت راست (شمال شرقی) به طرف بالا است. در هر دو طرف، هفت ردیف پله با فاصله یک متر و شصت و شش سانتیمتر از هم دیده میشود که در این فاصلهها، باغچههایی کوچک به شکل ذوزنقه به ابعاد شصت و پنج سانتیمتر و یک متر و سیزده سانتیمتر ایجاد شده است.
سطح زمین گلزار شهدا را سنگهای سفید مربع شکل بیست و نه سانتیمتر در بیست و نه سانتیمتر پوشش دادهاند. در بالای مزارها، قاب عکس هر شهید بر آن نصب شده است.
در بین هر قاب عکس یک چراغ کوچک از جنس فلز به رنگ مشکی با شیشههای سفید و لامپی با نور سبز قرار دارد. در بین برخی قبرها گلدان گل و سبزه عید دیده میشود. نهالهایی به فاصله کاشته شده که تعداد آنها در ضلع شمال شرقی گلزار نسبتاً بیشتر است.
در وسط گلزار شهدا، سمت چپ راهرو ورودی به طرف حرم (جنوب شرقی)، درختی به شکل نخل که چراغهایی اطراف آن پیچیده شده، دیده میشود. همچنین در انتهای گلزار به طرف حرم (در مجاور جنوبی) یک شیر آب نصب شده است که آبخوری آن به رنگ طوسی و شکل آن یک کاسه هشت ضلعی است.
مقبره شهدا در این قسمت با دیواری به ارتفاع نود و هشت سانتیمتر و عرض سی و چهار سانتیمتر از ایوان ورودی گلزار بالایی جدا میشود. این قطعه دارای هشت ردیف است که در هر ردیف سی و دو شهید دفن شدهاند.
سه ردیف پله دوتایی به عرض یک متر و هشتاد و هفت سانتیمتر و با فاصله دو متر از هم ایجاد شده که در این فاصله باغچههایی در حدود نود و پنج سانتیمتر عرض و یک متر و هشتاد و هفت سانتیمتر طول قرار دارند.
تعداد درختان در این قطعه بیشتر است و درختی مصنوعی، ساخته شده از فلز، با چراغهای رنگی که هنگام شب روشن میشود، در میان درختان دیده میشود. این قطعه، نه ردیف دارد و در هر ردیف بیست و نه شهید به خاک سپرده شدهاند. اولین ردیف پلهها در این جهت از سمت در ورودی چهار تا هستند که به آرامگاه افرادی که به مرگ عادی درگذشتهاند، منتهی میشوند.
حدود هشت قبر در این قسمت قرار دارند که دو تا دو تا با یکدیگر نسبت خویشاوندی دارند (نام خانوادگی همانندی دارند) و سه تا از آنها متعلق به افراد روحانی است. این آرامگاه با یک پله به مقبره شهدا راه دارد. روی یکی از درختهای نزدیک پلهها، متن زیارتنامه اهل قبور و زیارتنامه شهدا به خط نسخ و سیاه رنگ روی صفحهای فلزی با روکش شیشهای زرد رنگ نوشته شده است.
در نزدیکی در شمال حرم، یک آبخوری کوچک کاسهای شکل از جنس سیمان وجود دارد. در بالای این قسمت، در مجاورت حرم، یک آبخوری چهارضلعی با گنبدی مسی رنگ و هشت ضلعی قرار دارد. در ضلع شمالی آن نوشته شده: «السلام علیکم یا انصار ابی عبدالله»
در پایین آن، عکس شهید اندرزگو ترسیم و اطراف آن با کاشیهای به رنگهای آبی سیر، زرد، کرم، سبز و آبی فیروزهای تزئین شده است. در ضلع جنوبی آن آمده است: «السلام علیک یا اباالفضل العباس» و در پایین، عکس شهید صیاد شیرازی دیده میشود و اطراف آن با کاشیهای آبی سیر، آبی فیروزهای، زرد، کرم و سبز مزیناند.
در ضلع غربی آن، با خط توقیع و رنگ مشکی این عبارت مکتوب است: «السلام علیک یا اباعبدالله» در پایین آن عکس شهید حجتالاسلام مهدی شاهآبادی ترسیم شده. اطراف آن نیز با رنگهای فیروزهای، آبی، زرد، کرم و ... تزئین و کاشی کاری شدهاند.
در ضلع شرقی آن، با خط سفید روی سنگ آبی نوشته شده: «یادمان شهیدان دفاع مقدس، شهید حجتالاسلام مهدی شاهآبادی، شهید حجتالاسلام سید علی اندرزگو، شهید امیر سپهبد علی صیاد شیرازی»
راهروی منتهی به حرم در حدود سی و پنج متر طول و سه متر و سی سانتیمتر عرض دارد و کف آن با سنگهای گرانیتی خاکستری و مشکی پوشیده شده است.
در دو طرف آن، تیرهای چراغ برق به رنگ سفید، هر کدام با دو چراغ نصب شدهاند. در فاصله هفت متر و بیست و دو سانتیمتری در ورودی، صندوق سبزرنگی با ارتفاع نود و هفت سانتیمتر قرار دارد که روی آن با رنگ سفید نوشته شده است: «صندوق نذورات»، در چهار جهت شمال، جنوب، شرق، و غرب گنبدخانه قرار دارد.
گنبدخانه از طرف شمال و جنوب با ساختمان موزه بنیاد شهید احاطه شده که ارتفاع آن در حدود یازده متر است.
نمای اصلی بقعه، نمای شرقی، مشرف به صحن است. در این نما رواق بقعه و رواق ساختمان چندمنظوره قرار دارند. این نما به طور عمده، کاشیکاری شده و متشکل از دو ردیف طاقنما است.
کاشیکاری لبه انتهایی نما به صورت برجسته است و در زیر آن کتیبهای سراسری است که پس از «قال الله تعالی» آیات صد و پنجاه و سه تا صد و پنجاه و هفتم سوره «بقره»، آیات نود و پنجم و نود و ششم سوره «نساء»، آیات دوم تا چهارم سوره انفال، آیه شصت و پنجم سوره «انفال»، آیات بیستم تا بیست و سوم سوره «توبه»، آیات صد و یازدهم تا صد و دوازدهم سوره «توبه»، آیات دهم تا بیست و ششم سوره «واقعه» آیات بیست و هفتم تا سیام سوره «فجر» نوشته شده و در پایان آن آمده است: «صدق الله العلی العظیم».
کاشیکاری لچکی طاقنماها، نقوش اسلیمی و نوشتههایی شامل اسماء الهی در لچکی طاقنماهای بالایی، دارد. «یا احد»، «یا واحد»؛ در نوشتههای لچکی طاقنماهای پایینی نیز اسماء الهی «یا غفران»، «یا سبحان» دیده میشود.
دو ردیف طاقنما دارای تزئینات معقلی است. در حد فاصل طاقنماهای افقی، دور قسمت جرزهای عمودی، کاشیکاریهایی حاوی خطوط بنایی و نقوش معقلی به صورت ترکیبی شامل «الله، محمد و علی» است.
در دو طرف طاقنمای اصلی ورودی گنبدخانه، کتیبهای به طور عمودی شامل قسمتی از زیارت «جامعه کبیره» است. در قسمت بالای طاقنمای ورودی نیز کتیبهای افقی با عبارت: «آستان مبارک امامزاده علیاکبر (علیه السلام) چیذر» هست و در سمت راست این کتیبه آمده است: «یا رحمن» و در سمت چپ آمده است: «یا رحیم»
نیمطاق طاقنماهای فوقانی دو طرف طاق اصلی تزئینات آینهکاری دارند. بقیه نیمطاقهای طاقنماهای فوقانی دور گنبدخانه گچکاری شده و برخی نیز دارای رسمیبندیاند. فضای داخل رواق دور گنبدخانه نیز گچکاری، برخی ساده و برخی به صورت رسمیسازی است.
ازارهای از سنگ مرمر سفید تیشهای در نما و نیز در داخل رواق دور گبندخانه اجرا شده است. فضای داخل رواق ساختمان چند منظوره، با سیمان سفید و اندود کنیتکس پوشیده شده است. ضلع شرقی فضای داخلی آن تزئینات کاشیکاری همراه با نقوش اسلیمی دارد.
داخل فضای نیمطاق ورودی، ازارهای یک متری از سنگ مرمر سفید تیشهای دیده میشود و پس از آن تا پای نیمطاق کاشیکاری و در ادامه، نیمطاق به صورت آینهکاری است.
لچکی طاقنمای در ورودی نقوش اسلیمی و لچکی دو طاق کناری راهرو رواق تزئینات معقلی دارند. در قسمت بالای این سه طاق نیز کتیبهای از کاشی به صورت زیر دیده میشود: «یا ایتها النفس المطمئنه ارجعی الی ربک راضیه مرضیه فادخلی فی عبادی و ادخلی جنتی»
در لچکی سمت راست طاقنمای ورودی آمده است «یا حنان» و در سمت چپ آمده است «یا منان».
تزئینات سطح شرقی راهروها در فضای نیمطاق و در فاصلة ازاره تا آینهکاری به صورت معقلی است.
داخل گنبدخانه تا ارتفاع حدود یک متر و نیمی، ازارهای از سنگ مرمر سفید اجرا شده و پس از آن تزئینات آینهکاری است. این آینهکاری در نیمطبقه نیز دیده میشود.
در هر یک از چهار جهت اصلی شمالی، جنوبی، شرقی و غربی گنبدخانه یک در چوبی موجود است که از این چهار در، در شرقی که مربوط به رفت و آمد است و در غربی که به حسینیه راه دارد، باز و درهای دیگر بستهاند و تنها روزهایی که در حسینیه مراسم عزاداری، یا جشن برگزار میشود، به دلیل ازدحام جمعیت، از در شمالی برای رفت و آمد بانوان استفاده میشود.
درهای ورودی چوبی، دو لنگه و به رنگ زرد هستند که هر دو لنگه با اشکال مربع، مستطیل و ذوزنقه از پایین به بالا تزئین شدهاند. روی درها نوشته و کندهکاری وجود ندارد. این درها حدود ده سال پیش بعد از بازسازی حرم، به دستور اداره اوقاف ساخته و نصب شدهاند. یک چهلچراغ به رنگ صورتی از گنبد آویزان است که بیشتر حالت تزئینی دارد و بدون نور است.
حرم به وسیله فن کوئل و بخاری در تابستان خنک و در زمستان گرم میشود. دو دیوارک، یکی در ضلع غربی به عرض یک متر و هشتاد سانتیمتر و طول سه متر و شصت و هشت سانتیمتر و دیگری در ضلع شرقی به عرض یک متر و هشتاد و چهار سانتیمتر که شیشهای هستند و قاب آلومینیومی دارند، حرم را به دو بخش مردان و بانوان تفکیک میکنند. این کار حدود یک سال پیش انجام شده است.
در قسمت بانوان، در کنار دیوارک ضلع غربی، یک بخاری قدیمی که خراب شده و یک قفسه کتاب قرار دارند. در پشت دیوارک غربی قسمت مردانه، یک قفسه دو طبقه برای گذاشتن کتابهای دعا، زیارتنامه، قرآن و ... قرار دادهاند.
زیارتنامهای با خط نسخ مشکی در قابی به طول حدود یک متر و در قست مردانه به دیوارک تکیه داده شده است. زیارتنامهای نیز در قسمت زنانه با خط نسخ سبزرنگ در قابی طلایی در بالای ضریح نصب شده که مقابل در ورودی است و زائر با قرار گرفتن در ایوان ورودی به راحتی میتواند آن را قرائت کند.
کف حرم با سنگهای مستطیلی کوچک که رگههای صورتی، آجری و سبز در آن دیده میشود؛ پوشیده و روی آن فرشهایی که اغلب از نذورات مردمی بوده، گسترده شده است.
تا قبل از تفکیک حرم به دو قسمت بانوان و مردان از ایوان مقابل در غربی امامزاده که جزوی از حسینیه است، به عنوان نمازخانه بانوان استفاده میشد، اما در حال حاضر این ایوان جزو قسمت مردانه است و بانوان در قسمت زنانه نماز میخوانند.
ضریح چهارگوش، از جنس فلز و به ابعاد دو متر در سه متر است. به جز ستونهای برجسته چهار طرف که به رنگ نقرهای بوده، سایر قسمتهای آن طلایی رنگ و نقوشی به صورت برجسته روی آن است.
ضریح که در ضلع شمالی آن واقع شده، طلایی رنگ و دارای قابی از جنس فلز به ابعاد یک متر و بیست و پنج سانتیمتر در هفتاد و پنج سانتیمتر است. روی آن، علاوه بر نقوش حکاکی شده، اطلاعاتی نیز مکتوب شده است:
بالای در لنگه غربی: «ضریح مطهر امامزاده علیاکبر (ع) در تاریخ ۱۳۶۹ بنا به درخواست هیأت امنا و اداره حج»
بالای در لنگه شرقی: «اوقاف و امور خیریه شمیران و نظارت و معاونت عمرانی سازمان حج و امور خیریه ساخته شد.»
پایین در لنگه غربی: «ساخت و قلم سید مصطفی احمدی شیخی شبانی.»
پایین در لنگه شرقی: «نجاری حاج علیاکبر خبوشانی اصفهان»
درون ضریح از جنس چوب است و نور داخلی آن را چراغی پرنور تأمین میکند. کف ضریح با سنگهای مرمر همرنگ سطح بیرونی ضریح فرش شده است. ضریح، نه پنجره دارد: دو پنجره در هر کدام از اضلاع شرقی و غربی، سه پنجره در ضلع جنوبی و دو پنجره در ضلع شمالی به ابعاد یک متر و سی سانتی متر در هشتاد سانتیمتر.
حفاظ پنجرهها مشبک فولادی بوده که پشت آن با شیشه پوشانده شده است. برای ریختن نذور نقدی در داخل ضریح نیز از درزهایی در شیشه ایجاد کردهاند، استفاده میشود. ارتفاع ضریح در حدود دو متر و پانزده سانتیمتر است. پایه ضریح، بیست و دو سانتیمتر و سنگی است.
بالای اطراف پنجرههای ضریح، قسمتهایی از «ترکیببند» معروف محتشم کاشانی به صورت برجسته نوشته شده است. روی تاج ضریح، آیات دویست و هشتاد و پنجم و دویست و هشتاد و ششم سوره «بقره» به صورت برجسته آمده است. بالای تاج ضریح، پلاکهایی طلایی رنگ دیده میشود که در وسط هر یک اسم جلاله «الله» به صورت میناکاری نقش بسته است.
در هر یک از ضلعهای شمالی و جنوبی، نه پلاک و در هر یک از ضلعهای شرقی و غربی، شش پلاک قرار دارد. بین هر دو پلاک، یک چراغ شمعی نصب شده است. در چهار گوشه بالای ضریح، چهار گلدان طلایی رنگ مشبک با گلهای مصنوعی صورتی، نارنجی و قرمز قرار دارند. گنبد ضریح (قسمت فوقانی) را با پارچه سبزرنگی پوشاندهاند.
ابعاد سنگ قبر که از سنگ مرمر طوسیرنگ است، نود سانتی متر در شصت سانتیمتر و ارتفاع آن پانزده سانتیمتر است و حدود ده سال از نصب آن میگذرد. هیچ عبارتی روی آن نوشته نشده است.
روی سنگ قبر، دو تکه پارچه قهوهای رنگ و طلایی رنگ گسترده شده که روی پارچه قهوهای با مرواریددوزی سفید نوشته شده است: «وقف امامزاده علیاکبر» روی قبر یک آینه با قاب طلایی و شمعدانیهایی با همان رنگ در دو طرف آینه قرار دارند. گلدان کریستال سادهای با گلهای قرمز در مقابل آینه است. دو شمعدانی بزرگ سبزرنگ نیز در وسط سنگ قبر دیده میشود.
گنبد، یک پوسته تیزهدار است و از داخل آینهکاری، از آن لوستری آویزان کردهاند. گنبد از بیرون، سیمانی است و روی آن را رنگ سبز زدهاند. ارتفاع نوک گنبد تا کف بیست و دو متر، ارتفاع خود گنبد ده متر و ارتفاع ساقه آن چهار متر و نیم است.
قطر بیرونی گنبد، در بیشترین منطقه آن، حدود دوازده متر و نود سانتیمتر و قطر داخلی در گنبدخانه، ده متر و هشتاد و سانتیمتر بوده و طرح بقعه تا حدودی مشابه الگوی مجموعهای است، اما مجموعه گردآمده پیرامون گنبدخانه، به لحاظ کاربردی در میان طرحهای اصیل و قدیمی مجموعهای، چندان متداول نیست و ابداعی بوده است.
گنبدخانه بدون هر گونه پیشفضا یا فضای جانبی بوده و تنها رواقی پیرامون آن تعبیه شده است.
بنای بقعه ظاهراً جدید است و بخش قدیمی در مجموعه آن دیده نمیشود. بنا سالم است و آسیبدیدگی خاصی ندارد.
ملحقات: در ضلع غربی صحن، حسینیه قرار دارد. مساحت حسینیه حدود پانصد متر است.
علاوه بر حسینیه، موزهای نیز در محوطه امامزاده وجود دارد.
موزه به مدیریت بنیاد شهید و با همکاری هیأت رزمندگان شمیران در تاریخ ۱۳۷۶/۲/۴ ه. ش افتتاح شد. این موزه، شامل آثار شهدا بوده که فضای وسیعی از آن را دربرگرفته است؛ جانماز، پلاک، چفیه، دفتر خاطرات، لباس آغشته به خون شهید، لوازم باقیمانده از شهدا بعد از بمباران، رادیو، قاب عکس و غیره، از جمله این آثارند.
با توجه به موقعیت جغرافیایی بقعه، بیشتر زائران آن محلی هستند، اما با تبلیغات هیأت رزمندگان شمیران، مردم از نقاط بسیار دور و سایر شهرها به زیارت امامزاده علیاکبر (ع) و به ویژه، شرکت در مراسمی که در حسینیه و روزهای خاص برگزار میشود، به این مکان میآیند.
معمولاً شش ماه اول سال، به دلیل مساعد بودن هوا، تعداد زائران بیشتر از شش ماه دوم است. همچنین در روزهای خاص سال (اعیاد، وفات و شهادتها) و بهخصوص روزهایی که در امامزاده مراسمی برگزار میشود، تعداد زائران بیشتر است.
نشانی امامزاده علی اکبر علیهالسلام: تهران، شمیران، محله چیذر، خیابان شهید اندرزگو، خیابان برادران شهید سلیمانی شرقی، خیابان شهید هاشمعلیا، بالاتر از میدان ندا، خیابان شهید بهمنپور.
نظر شما