تحلیل روز؛ بحران تشکیل دولت در لبنان

مصطفی ادیب که با میانجی‌گری فعالانه امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه و حمایت سه نخست وزیر قبلی (میقاتی، سعد حریری و حسان دیاب) و موافقت حزب‌الله لبنان، حزب سوسیالیست ترقی‌خواه و جنبش میهنی آزاد مسیحیان لبنان ماموریت تشکیل دولت جدید را پذیرفته بود، اما ماموریت وی برای تشکیل دولت در لبنان با شکست مواجه شد تا یکبار دیگر در عمق بحران سیاسی در این کشور نمایان شود. مصطفی ادیب دلیل انصراف خود از تشکیل دولت جدید لبنان را عدم موافقت احزاب و جریان‌های سیاسی با شروطی دانست که او برای تشکیل کابینه جدید پیشنهاد کرده بود.

حریری که حدود یکسال قبل در ژانویه ۲۰۲۰ و پس از اعتراضات گسترده در سراسر لبنان از سمت نخست وزیری استعفا داده بود بعد از مصطفی ادیب در اکتبر ۲۰۲۰ با ۶۴ رای موافق، موفق به کسب حدنصاب آرا برای نخست‌وزیری شد تا برای چهارمین بار در اکتبر گذشته مأمور تشکیل دولت شود اما با گذشت هشت ماه هنوز موفق به تشکیل دولت نشده است.

در حالی حریری باید تشکیل کابینه دهد که لبنان با بدترین بحران از زمان جنگ داخلی این کشور بین سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ روبه‌روست. حتی در صورت توافق بر سر تشکیل دولت، کابینه حریری با فهرستی از مشکلات جدی از جمله تقسیم قدرت در لبنان، بحران بانکی، سقوط ارزی، افزایش فقر و بدهی‌های فلج‌کننده دولت روبه‌رو است. دولت جدید همچنین باید با شیوع ویروس کرونا و پیامد‌های انفجار بزرگ ماه اوت نیز مقابله کند.

با توجه به تحولات کنونی لبنان و عمق بحران سیاسی در این کشور ۳ سناریو قابل پیش بینی است: یکی از سناریو‌ها موفقیت سعد حریری در تشکیل دولت است که با توجه به اختلافات عمیق میان گروه‌ها و جریان‌های سیاسی لبنان و همچنین اختلافات اساسی میان حریری و میشل عون این سناریو بعید به نظر می‌رسد. سناریو دیگر ادامه اختلافات میان حریری و میشل عون و عدم موفقیت حریری در تشکیل دولت است که به نظر می‌رسد این سناریو محتمل‌تر باشد. اما در سناریو ممکن، تشدید بحران سیاسی به دلیل سهم‌خواهی‌های سیاسی در این کشور می‌تواند کشور را وارد بحران عمیقی کند که منجر به شکل گیری آشوب‌های گسترده شود؛ سناریویی که نبیه بری رئیس مجلس لبنان نیز نسبت به آن هشدار داده است که اگر دولت این کشور تشکیل نشود همه لبنان در خطر است و همه لبنانی‌ها همانند کشتی تایتانیک غرق خواهند شد.