ترافیک مقابل سیلوها؛ آفت خرید تضمینی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما‏، همزمان با فرا رسیدن دوره برداشت گندم در نقاط مختلف کشور، فعالیت مراکز خرید تضمینی برای دریافت محصول مازاد کشاورزان در استان‌ها نیز آغاز شده و رفته رفته با افزایش تعداد کامیون‌های حامل گندم در ورودی سیلوها، صف کامیون‌ها طولانی‌تر می‌شود.

انتظار کامیون‌ها برای سپری شدن مراحل ضروری و معمول تخلیه بار، اگرچه بخشی گریزناپذیر از روند انتقال و تحویل محموله در مقصد است، اما طولانی شدن بیش از حد آن، به ویژه وقتی با مدت زمان معمول و تخمینی صاحب کالا و راننده کامیون فاصله قابل توجهی داشته باشد، علاوه بر تبعات منفی روحی و روانی، می‌تواند ضرر و زیان اقتصادی جبران ناپذیری بر هر دو طرف تحمیل کند.

این موضوع در برخی از سال‌های گذشته که طولانی شدن صف کامیون‌ها باعث معطلی ۴ یا ۵ روزه کامیون‌ها می‌شد، چنان هزینه اضافی بر عهده کشاورز می‌گذاشت که او گاهی فروش محصول به دلال را به معامله با دولت ترجیح می‌داد.

راهکار مسئولان برای رفع این مشکل، بطور معمول، اتخاذ تصمیمات موردی و اقدامات فوری و مقطعی برای تسریع در روند تحویل بار و تخلیه در سیلو‌ها بوده که آثاری کاملا کوتاه مدت داشته و پس از گذشت سال ها، تاکنون بطور قاطع و اساسی برای این معضل چاره اندیشی نشده است.

این روز‌ها همزمان با خاتمه فصل برداشت گندم در اغلب نقاط خوزستان، کشاورزان کرمانی، کار برداشت را آغاز کرده اند و در ارزوئیه که قطب غله این استان محسوب می‌شود، کشاورزان از ترافیک در ورودی سیلو‌ها گلایه دارند و یکی از اصلی‌ترین دلایل این امر را کاهش تعداد مراکز خرید تضمینی عنوان می‌کنند.

به گفته کشاورزان ارزوئیه، سال گذشته ۵ مرکز خرید در این منطقه فعال بود، اما امسال تنها یک مرکز برای تحویل گندم در نظر گرفته شده که باعث ترافیک و معطلی کامیون‌ها می‌شود.

خوارزمی، مسئول تنها سیلوی تحویل گندم در ارزوئیه "تسریع در تحویل و تخلیه" را راهکار اتخاذ شده برای جلوگیری از ترافیک و معطلی کامیون‌ها عنوان کرد و گفت: با توجه به کمبود کامیون در سطح شهرستان، مقرر شد که روند تخلیه را سریعتر انجام دهیم تا ترافیکی ایجاد نشود و کامیون‌ها با کمترین معطلی برای بارگیری مجدد به مزرعه بازگردند.

وی افزود: در حال حاضر ترافیک چندانی نداریم و هر کامیون ۵ تا ۶ بار در روز بارگیری می‌کند.

این درحالی است که به گفته سالاری، رئیس خانه کشاورز ارزوئیه، فصل برداشت گندم در این منطقه تازه آغاز شده و هنوز به اوج برداشت نرسیده است.

سالاری با ناکافی دانستن فعالیت یک مرکز خرید تضمینی در منطقه، اظهار داشت: ظرفیت تعاون روستایی و اختصاص یک سیلو نمی‌تواند پاسخگوی ارائه کل محصول گندم شهرستان باشد و لازم است که تعداد مراکز خرید افزایش یابد، چراکه دوره پیک برداشت هنوز فرا نرسیده و در زمان پیک، ترافیک بیشتر خواهد شد.

در قزوین نیز، کمبود تعداد مراکز خرید تضمینی در سال‌های گذشته مشکلاتی ایجاد کرده بود و به ویژه در منطقه تاکستان، زارعین مجبور بودند محصول خود را راهی سیلو‌های استان البرز کنند.

نتیجه معطلی کامیون‌ها برای تخلیه گندم در سیلو‌ها فقط خُرد شدن اعصاب راننده نیست، بلکه این مشکل مي تواند تبعات منفی متعددی در حد نابودی محصول و از بین رفتن نتیجه دسترنج یک ساله کشاورز در پی داشته باشد.

گذشته از اینکه نرخ کرایه چقدر باشد، معطل شدن کامیون در صف سیلو‌ها علاوه بر مضاعف کردن هزینه حمل و نقل برای کشاورز، باعث معطل شدن کمباین و روند برداشت در مزرعه نیز می‌شود که آن نیز هزینه خود را دارد.

هر کامیون پس از هر بار بارگیری باید در سریعترین زمان به سیلو رفته و بار را تخلیه کند تا مجددا، برای دریافت بار بعدی به مزرعه بازگردد. چنانچه یک کامیون در هر بار جابجایی، فقط چند ساعت در صف سیلو‌ها منتظر بماند، مدت زمان برداشت در مزرعه چندین برابر روند معمول و برنامه ریزی شده خواهد شد که به همین نسبت به افزایش هزینه‌ها منجر می‌شود.

این مشکل در مورد برخی از دانه‌های روغنی که در زمان رسیدن محصول، با ریزش دانه‌ها مواجه می‌شوند، آثار منفی جبران ناپذیری دارد.

در کنار درخواست افزایش تعداد مراکز خرید در هر منطقه، مناسب بودن نرخ کرایه برای کامیون دار و کشاورز، افزایش تعداد کامیون‌ها با اعمال روش‌های تشویقی، افزایش ساعات کاری سیلو‌ها (شبانه روزی شدن در صورت لزوم)، مجهز کردن سیلو‌ها به تجهیزات تخلیه سریع و اتوماتیک و افزایش باسکول‌ها و ورودی سیلوها، از جمله اقدامات پیشنهادی رانندگان و کشاورزان برای تسریع در روند تحویل و تخلیه است.