با کلام وحی:سوره ماعون

به گزارش خبرگزاري صدا وسيما،​ سوره ماعون به عقیده بسیاری از مفسران، از سوره‌های - مکّی - است، و لحن آیات آن که در مقاطع کوتاه و کوبنده، از قیامت و اعمال منکران آن سخن می‌گوید.
ماعون به هر چیزی گفته می‌شود که در برآوردن نیازی از دیگران در زندگی، مؤثر است؛ مانند قرضی که به فرد محتاج و گرفتار داده می‌شود، یا مانند زکات و هدیه و نیز امانت دادن وسایل خانه به فرد نیازمند.

 

ترجمه آیات بخش اول چنین است:
آیا کسی که دین را دروغ می‌خواند دیده ای؟ پس او همان کسی است که یتیم را به سختی می‌راند و دیگران را به خوراک دادن بینوا ترغیب نمی‌کند.
روح و حقیقت دین آن است که دارنده آن سرچشمه خیر و برکت است، و از وجود آنکه حقیقتاً دیندار است و از دست و پا و زبان و دل او پیوسته خیر می‌جوشد. احساسات و عواطف آنان در برخورد با فقیر و مسکین و بینوا به صورت چشمگیری برانگیخته می‌شود.
در مقابل، کسی که دین را تکذیب می‌کند، نه تنها نوازش یتیم و رسیدگی به درد بینوایان و محرومان برایش بی ارزش است بلکه همه چیز را با چشم مادیت می‌نگرد، برای محرومان ارزشی قائل نیست، با یتیم با حالت قهر برخورد می‌کند و او را از خود می‌راند، و در رابطه با بینوایان نه خود به آنان طعامی می‌خوراند و نه دیگران را به این کار تشویق می‌کند.

ترجمه آیات بخش دوم این است:
پس وای بر نمازگزاران. کسانی که از نمازشان غافلند. آن‌ها که ریا می‌کنند و از کمک و تأمین نیاز (نیازمندان) خودداری می‌ورزند.
صفات دو دسته کافر و منافق در این سوره در کنار هم آمده است. گویا از نظر دنیا پرستی و اسارت در بند مادیات، هر دوی این‌ها یک گروهند و نماز ریایی منافقان همچون بی نمازی کافران است و سودی برایشان ندارد.
روی هم رفته، در این سوره صفات و اعمال منکران قیامت در پنج مرحله بیان شده، که آن‌ها به خاطر تکذیب این روز بزرگ چگونه از - انفاق - در راه خدا، کمک به - یتیمان - و - مسکینان - سر باز می‌زنند، و چگونه در مورد - نماز - مسامحه کار و ریاکارند، و از کمک به - نیازمندان - روی گردانند؟

در شأن نزول این سوره، بعضی گفته اند: درباره - ابوسفیان - نازل شده، که هر روز دو شتر بزرگ نحر می‌کرد، و خود، اطرافیان و یارانش از آن استفاده می‌نمودند، اما روزی یتیمی آمد و تقاضای چیزی کرد، او با عصایش بر او زد و او را دور کرد. بعضی دیگر گفته اند: آیه درباره - ولید بن مغیره - یا - عاص بن وائل - نازل شده است.

در تفسیر قمی در ذیل آیه شریفه (ارایت الذی یکذب بالدین) آمده که این آیه در باره ابو جهل و کفار قریش نازل شد.
و در ذیل آیه شریفه (الذین هم عن صلاتهم ساهون) آمده که منظور از این جمله کسانی هستند که به کلی نماز را ترک کنند، زیرا اگر صِرف سهو آدمی را مستوجب ویل سازد، باید همه مستوجب باشند، چون هر انسانی و مسلمانی در نمازش سهو می‌کند.

امام صادق علیه السلام در ذیل این آیه فرموده: منظور تاخیر نماز از اول وقت و بدون عذر است؛ و در کتاب خصال از علی علیه السلام آمده که فرمود: هیچ عملی نزد خدا محبوبتر از نماز نیست، پس مبادا هیچ کاری از کار‌های دنیا شما را از نماز در اول وقتش باز بدارد، برای اینکه خدای عزوجل اقوامی را به همین جرم مذمت نموده و فرموده: (الذین هم عن صلاتهم ساهون) یعنی کسانی که از در غفلت نسبت به امر نماز و اوقات آن سهل انگاری می‌کنند؛ و در کافی به سند خود از محمد بن فضیل روایت کرده که گفت: از عبد صالح (موسی بن جعفر علیه السلام از مفاد کلام خدای عزوجل پرسیدم که می‌فرماید: (الذین هم عن صلاتهم ساهون)، فرمود: کسی است که حق نماز را ضایع کند.