پخش زنده
امروز: -
سندپژوهی
قانون تسهیل ازدواج جوانان و بند‌های اجرا نشده آن
البته زمان مشخصی برای اجرای قانون تسهیل ازدواج جوانان در نظر گرفته نشده است. اما با توجه کاهش محسوس آمار ازدواج و افزایش طلاق در کشور؛ پیگیری بند‌های این قانون ضرورتی مهم و اساسی است که متولیان باید پاسخگو باشند.
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: قانون تسهیل ازدواج جوانان که با هدف تسهیل در امور ازدواج جوانان؛ شانزده سال پیش تصویب و در قالب قانون به دولت ابلاغ شد، اما این قانون که بند‌های آن خبر‌های خوبی برای جوانان و خانواده‌ها داشت؛ به یکی از مسکوت مانده‌ترین و بی‌اثرترین قوانین کشور تبدیل شده است.
این وضعیت موجب شد تا نمایندگان مجلس در مرداد سال ۹۹ در کمیسیون فرهنگی مجلس؛ با طرح شکایت از دولت نزد قوه قضائیه؛ از ابزار نظارتی اعمال ماده ۲۳۶ استفاده و پرونده این قانون خاک خورده را به قوه قضائیه ارسال تا به تخلف مسئولانی که وظیفه داشتند در طی این سال‌ها قانون را پیگیری کنند و دولت هم می باید موجبات اجرایی شدن آن را فراهم می‌کرد؛ رسیدگی کنند.
به منظور عمق بخشی به بند‌های اجرا نشده این قانون؛ به بند‌های اول و دوم آن در این نوشتار پرداخته می شود.
ماده ۱ - به منظور توانمند سازی جوانان برای تشکیل خانواده، دولت مکلف است صندوق اندوخته ازدواج جوانان را ایجاد نماید. اساسنامه صندوق شامل ماهیت صندوق، منابع مالی، ارکان، شرح وظایف صندوق و نحوه عضویت در آن ظرف سه ماه از تصویب این قانون توسط دولت تهیه و جهت تصویب به مجلس شورای اسلامی ارائه شود.
ماده ۲ - دولت مکلف است علاوه بر استفاده از منابع بودجه سنواتی پیش بینی شده، از محل «صندوق اندوخته ازدواج جوانان» به مزدوجین نیازمند به اجاره مسکن، حسب تشخیص کمیته سامان ازدواج با توجه به امکانات صندوق، وام ودیعه مسکن پرداخت کند.
حال این سؤال پیش می آید که با گذشت ۱۶ سال از تصویب این قانون؛ دولت های وقت و دستگاه های متولی چه پاسخی در قبال اجرایی نشدن این قانون خصوصاَ بند‌های اول و دوم آن دارند؟!
مستندات مرتبط با اجرایی نشدن بند اول و دوم قانون تسهیل ازدواج جوانان
-محمد مهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان: مجلس به دلیل عدم اجرای قانون تسهیل ازدواج لایحه‌ی آن را به قوه قضائیه ارسال کرده است. این قانون ۱۵-۱۶ سال است که اجرا نشده است و بسیاری از زیرساخت‌های خود را از دست داده است. بحث اولیه قانونی که برای تسهیل امر ازدواج محقق نشد صندوق اندوخته جوانان است که اگر آن زمان که دولت در بالاترین درآمد‌های نفتی بود، شکل می گرفت درحال حاضر ما می توانستیم آن را پیگیری کنیم.
-سیدمحسن دهنوی نماینده مجلس: اینکه بیش از ۸۰ درصد در صف‌ماندگان دریافت وام ازدواج در انتظار تعیین شعبه و تکمیل مدارک هستند، گویای عمق فاجعه است. برای اطلاع از سرپیچی بانک‌ها، نیازی به حواله‌دادن مردم به شکایت نیست؛ کافی است تنها دوری در بانک‌ها بزنید. انتظار طولانی متقاضیان و درخواست‌های فراقانونی بانک ها، ثمره‌ای جز دلسردی جوانان نخواهد داشت. تا این رویکرد‌ها تغییری نکند نمی‌توان جوانان را به ازدواج تشویق نمود.
وحید یامین پور معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان: قانون تسهیل ازدواج جوانان در سال ۸۴ تصویب و اجرای آن به راه اندازی صندوق اندوخته جوانان موکول شد و در ماده یک و تمام مواد آن تکالیف تمام دستگاه‌ها نیز مشخص شد ضمن اینکه دولت موظف شده بود ۳ ماه بعد از آن اساسنامه و آئین نامه های آن را تعیین کرده و به مجلس ارائه دهد، اما هنوز بعد از ۱۶ سال این اتفاق نیفتاده است. البته در دولت آقای احمدی نژاد صندوق مهر امام رضا جایگزین آن شد و در دولت آقای روحانی هم صندوق کارآفرینی امید جایگزین آن شد، اما به طور مشخص تنها در حوزه اشتغال به ارائه تسهیلات پرداخت.
-فاطمه قاسم پور نماینده مجلس: یکی از موانع اجرای این قانون؛ فقدان تصویب آئین نامه برای آن از سوی دولت است و به دلیل اینکه دولت برای بخش‌های مختلف آن آئین نامه تصویب نکرده است، امکان اجرای آن وجود ندارد.
-علی‌اکبر بسطامی عضو کمیسیون تلفیق مجلس: ما با افزایش میزان وام ازدواج به دنبال تسهیل روند ازدواج جوانان بودیم و هیچ گاه نظر قانونگذار این نبوده که موانعی در مسیر پرداخت وام ازدواج به زوج‌های جوان ایجاد شود. بانک‌ها نمی‌توانند با سخت گیری در تضامین بانکی مانع اجرای مصوبه مجلس شوند.
- نام‌گذاری روز ازدواج جوانان (اول ذی‌الحجه هر سال) تنها موردی است که از قانون تسهیل ازدواج تاکنون اجرایی شده است.
چرایی و اهمیت موضوع
البته زمان مشخصی برای اجرای این قانون در نظر گرفته نشده است. اما با توجه کاهش محسوس آمار ازدواج و افزایش طلاق در کشور؛ پیگیری بند‌های این قانون ضرورتی مهم و اساسی است که متولیان باید پاسخگو باشند.
بنابر این، این قانون به رغم صراحت قانونگذار همچنان بر زمین مانده و خاک می خورد.
سابقه موضوع:
- با توجه به اینکه از سال های ابتدایی دهه ۸۰ کاهش فرزند آوری خود را نشان داد؛ مسئولان به فکر تصویب قوانینی افتادند تا از آن طریق جوانان را تشویق و ترغیب به ازدواج کنند که روال کاهش جمعیت در کشور کنترل شود.
تلاش هایی هم در جهت ازدواج جوانان در کشور صورت گرفت. یکی از این قوانین؛ "قانون تسهیل ازدواج جوانان" بود. اگر چه از سال های ابتدایی دهه هشتاد تاکنون قوانین و مشوق‌هایی با هدف تسهیل در ازدواج و فرزند آوری مصوب شده است؛ اما تاکنون کمتر رنگ اجرا به خود دیده است.
همچنین مرکز آمار ایران طی گزارشی تفصیلی از وضعیت ازدواج و طلاق ثبت شده در کشور از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ ارائه کرده است. براین اساس، محاسبات نشان می‌دهد که ازدواج در ایران در فاصله ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹، بیش از ۳۶ درصد کاهش یافته و میزان طلاق نیز طی این سال ها حدود ۲۸ درصد افزایش داشته است.
پژوهشگر: نرگس شامحمدی
انتشار یافته: ۱
نظر شما
اصلا حلقه طلا فرهنگ غربی ها است و چنین چیزی در فرهنگ اسلامی یا ایرانی ما نبوده است. ما انگشتر عقیق و نقره داریم که البته آن هم ربطی به عقد و ازدواج ندارد.