اما هنوز مشکلات زیادی برای رسیدن به اهداف برنامه وجود دارد برخی این مشکلات از سوی وزارت جهاد کشاورزی تهیه شده است که عبارتند از:

1. خشکسالی و کاهش نزولات آسمانی

2. عدم توازن منطقی بین قیمت محصولات کشاورزی و قیمت نهاده ها

3. کوچک و نامنظم بودن واحدهای بهره برداری کشاورزی در قطعات متعدد و پراکنده

4. فقدان استانداردهای سنجش و باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی تولیدی و وارداتی و تولید کم محصولات ارگانیک

5. کمبود اعتبارات عمرانی

6. ضعف در بیمه محصولات کشاورزی

7. پیروی نکردن از یک الگوی کشت متعارف

8. نامناسب بودن قیمت تضمینی محصولات کشاورزی

9. ریسک بالای سرمایه گذاری و جذب کم سرمایه

10. عدم وجود بازار عرضه و سردرگمی صادرات و واردات محصولات تولیدی

11. بالا بودن هزینه تولید و بهره وری پایین

و......

3- مهم‌ترین محورهای کارشناسی و خطوط تحلیلی  

---------------------------------------------------------------------------------

قوانین در بخش کشاورزی و نقش دولت در این زمینه

- ما در بخش کشاورزی هیچ خلأ قانونی نداریم و نیاز به قانون جدیدی هم نداریم.

- بند 2 سیاست­ های کشاورزی که در سال 93 توسط مقام معظم رهبری اعلام شد، بندی بسیار جامع است در این بند آمده است:

"تأمین امنیت غذایی با تکیه بر تولید از منابع داخلی و نیل به خودکفایی در محصولات اساسی، ارتقاء سطح سلامت مواد غذایی تا استاندارد جهانی، اصلاح و بهینه سازی الگوی مصرف و حمایت مؤثر از تولید و صادرات از محصولات دارای مزیت نسبی و ایجاد مزیت­های جدید "(از جمله هدفمند نمودن یارانه ­ها در جهت تولید و صادرات)

- در این بند مفهوم­ های کلیدی آمده است.

- خرید تضمینی یکی از راه­کارهای دولت برای حمایت از کشاورزان است و بسته حمایتی دولت از کشاورزان بسیار گسترده ­تر است. مثل یارانه، کشاورزی، بیمه کشاورزی و ..

- نقش دولت ها در ایجاد زیرساخت ها در بخش کشاورزی برخی این زیرساخت ها عبارتند از:

1- داشتن اطلاعات و آمار شفاف (شفافیت اطلاعات)/ضرورت دادن اطلاعات شفاف به کشاورزی

2- اصلاحات ساختاری (ایجاد منابع تبدیلی در کنار روستاها)

3- توسعه تجارت خارجه/ دولت ها باید کاری کنند که کشور ما در این زمینه هاب منطقه بشود.

4- حذف هزینه­ های نظام توزیع و حذف دلالی

5 – ضرورت نظارت داشتن دولت بر روی نهادهای حاکمیتی (شبه دولتی­ ها مانند : ‌بنیاد شهید، اتکاء و ...)

6 – بررسی ناامنی­ های زیستی و محصولات تراریخته

- دولت و حاکمیت­ ها وظایفی دارند که کشاورزان از آنها خبر ندارد.

- هیچ تناسبی بین سرمایه گذاری دولت در بودجه های سالیانه و برنامه ­های توسعه با نیازهای بخش کشاورزی وجود ندارد.

خودکفایی در تولید غذای اساسی

- سیاست خودکفایی در محصولات اساسی سیاست نظام است و وفاق تمام اسناد بالادستی است.

- ما در اقتصاد مقاومتی بر دو پایه بحث می­کنیم:

1- رفع تهدید از خارج

2- کاهش آسیب پذیری در داخل [1]

- بخش کشاورزی در بخش خوراک و پوشاک می­ تواند کمک کند.

- تأمین مواد غذایی بحثی سیاسی است که کمبود آن می­ تواند باعث از بین بردن نظام ­ها شود.

- احیای دام داری سنگین به صورت سنتی امکان پذیر نیست.

- نسل جوان کشور تمایلی به کار دامداری سنتی ندارند و به همین دلیل دامداری روی مراتع به دلایل دوره خشکسالی و عدم تمایل نیروی انسانی برای دامداری سنتی بسیار کم شده است و راهکار آن ایجاد دامداری­ های مدرن، لوکس­ و تمیز می­ باشد.

بحران آب یا بحران مدیریت آب

- بحران آب از سال 60 به بعد بوده است و باید بحران آب را جدی گرفت. در یک روند تصاعدی ما آب­های زیرزمینی را نابود کرده­ایم.

- یکی از برنامه­ های دولت در برنامه­ های پنجم مدیریت صحیح آب بوده است.

- در برنامه پنجم ماده­ای آمده است که برداشت از سفره ­های زیرزمینی آب طی یک مدت زمان مشخص باید صفر شود و ادر حال حاضر سفره­ ها بالای 10 میلیارد متر مکعب شده است.

- کشورها اول آب شرب و بعد آب صنعت و بعد آب کشاورزی تأمین می­ کنند.

- مطرح کردن اینکه بخش کشاورزی 90 درصد آب را می بلعد استنتاج خوبی نیست زیرا آب برای بخش کشاورزی است.

- ما باید از مسئولان بخواهیم که بهره وری آب در بخش کشاورزی را افزایش دهند نه به خاطر مصرف نشدن آب کشاورزی را کاهش دهیم به طور مثال ما باید بگوییم که چرا گندم بهره­ وری ­اش با این میزان آب کم است نه اینکه گندم نکاریم.

- در شکل زیر نشان می دهد چه میزان آب ورودی کشور و چه میزان مورد بهره ­وری است بین 430 میلیارد متر مکعب آب ورودی به کشور تا 22 درصد استفاده کشاورزان اختلاف فاحشی است که علت آن توضیح داده شده است.

- اطلاعات این شکل مربوط به مطالعات 40 ساله وزارت نیرو می­باشد که در سال 91 انتشار یافته است.

- در این شکل نشان می ­دهد که تنها 5 تا 6 درصد آب ورودی به کشور(430) که حد.ود 22 میلیارد متر مکعب است به پای محصولات کشاورزی می رسد و قسمت وسیع آن تبخیر (فاصله بین 430 و 130) و همینطور بخش دیگر در شبکه­ های توزیع و انتقال(فاصله بین 58 تا 22) تلف می شود. که دولت می­ تواند با تدبیر و مدیریت صحیح 30 درصد از این اتلاف را مدیریت کند.

- ما سه برابر جهانی تبخیر داریم و یک سوم بارندگی داریم.

- نحوه مدیریت منابع آب صحیح نبوده و تبخیر را تشدید می­کند. ( انتقال آب از زیرزمین به روی زمین و زدن سد)

- آب تخصیص یافته به کشاورزی در بهترین شرایط 60 % است و بقیه پرت می ­رود.

- استناد بیگانگان و مخالفان برای حذف کشاورزی بسیار نامربوط است و ما می­بایست با مدیریت صحیح بحران آب شرایط خودکفایی محصولات کشاورزی را در کشور هموار کنیم.

- باید به مشکلات آب راهبردی نگاه کنیم و برنامه داشته باشیم.

- از کل بودجه کشور 4 % مربوط به آبخیزداری و آبخوان داری می­شود، اما بودجه ­های هنگفت به سدسازی و بودجه­ های انتقال آب در مسیرهای طولانی داده می ­شود.

- مدیریت بحران اب؛ به طور مثال بررسی علل و چرایی عمیق تر شدن چاه ها در روستاها

- آبخوان حکم صندوق پس انداز دارد. صندوق پس انداز باید در قبال وامی که می­ دهد سپرده گذاری شود و سرمایه گذاری داشته باشد. وقتی دائم دارد وام می ­دهد و برگشت نداشته باشد ورشکست می­ شود.

- بخش آبخوان داری مابه وزارت جهاد کشاورزی سپرده شد، به نام سازمان آبخیزداری (آبخیزداری) اما مدیریت دشت را سپردیم به وزارت نیرو بعد این آب می­رود برای کشاورزی که وزارت جهاد کشاورز آن را مدیریت می­ کند همیشه بین وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی اختلاف است.

- به هم ریختگی حکمرانی ضربه شدید به آبخیزداری و آبخوان داری ما وارد کرده است.

ضرورت داشتن اطلاعات و آمار شفاف و شاخص های صحیح در بخش کشاورزی

- نداشتن آمار و ارقام شفاف در بخش کشاورزی و عدم توانایی برنامه ریزی در وزارت کشاورزی به دلیل اختلافات آماری

- اختلافات کارشناسی بین وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی به دلیل اختلافات آماری

- نداشتن مرکز منسجمی برای استخراج آمارهای صحیح و بروز بخش کشاورزی

- قابل استناد نبودن آمارها و ارقام ­ها در بخش کشاورزی و اصلاح برخی این آمارها در مرکز پژوهش ­های مجلس

- درست تعریف نشدن شاخص­ ها در بخش کشاورزی – ما در ایران می­گوییم – 100 میلیون تن محصول کشاورزی داریم از کاه و علوفه و تا زعفران در محصول کشاورزی ما هست و این سبد با سبد کشورهای دیگر فرق دارد (شاخص­ های بومی باید تعریف شود)

- شاخص­ ها در بخش آب نیز مسئله دارد. آمارها و شاخص ­ها باید باز تعریف شود و نگاه ایستاتیک حذف شود.

- اطلاعات اشتباه برنامه ریزی اشتباه را به همراه می­آورد.

ارتقای شخصیت فرهنگی و اجتماعی کشاورزان

- معطل ماندن بخش کشاورزی به خاطر نیروی انسانی به دلیل ارزش گذاری نکردن به بخش کشاورزی

- ترسیم چهره بدبخت و فلاکت زده از کشاورز که همیشه مشکل دارد و منتظر کمک دولت است.

طرح های مورد حمایت صندوق توسعه ملی

- طرح 550 هزار هکتار ی ایلام و خوزستان

- طرح آبیاری تحت فشار در سیستان و بلوچستان

اصلاح الگوی مصرف

- اسراف در مواد غذایی صحیح نمی­باشد باید اصلاح الگوی مصرف غذایی بیان شود.

- بعضی مواقع به علت بالا بودن تولید یک کالا در کشور تبلیغات برای مصرف بیشتر آن بیشتر می شود،‌ این یک مدل اصلاح الگوی مصرف است.

- بسته الگوی بهینه مصرف مواد غذایی توسط وزارت بهداشت با وزارت جهاد کشاورزی در سال 91-90 تهیه شده است.

- اصلاح الگوی بهینه مصرف می­ گوید به طول مثال باید برای مصرف پروتیین شخص از چه سبدمحصولاتی استفاده کند و به چه میزان.

- تصحیح الگوی تخصیص مواد غذایی در بین دهک های کم برخوردار و حل مشکل توزیع نابهنجار بین دهک­های مختلف در غذاهای پایه است و سعی در تعدیل در توزیع و رعایت اعتدال در راستای تعریف الگوی بهینه مصرف

- کشور تا سال 83 واردات روغن پالم نداشته اما در سال 92 واردات این محصول نزدیک به 700 هزار تن بوده است و این موضوع نشان دهنده این است که استانداردها درست تعریف نشده است.

تقویت زنجیره کسب و کار در بخش کشاورزی

- بیشتر تمرکز ما بر روی تولیدات کشاورزی و دامداری و دریایی است ولی وقتی سهم کشاورزی در[2]GDP را در بانک مرکزی بررسی می­کنیم خیلی کمتر از سهم تولید زنجیره بخش کشاورزی می­باشد و سهم کسب و کار تولیدات کشاورزی خیلی بیشتر از سهم تولید محصولات کشاورزی است.

- یعنی به طور مثال، یک واحد تولید می­تواند 13 واحد کسب و کار ایجاد کند.

- سهم کشاورزی در GDP ، 5/ 9 بوده است ولی کسب و کار کشاورزی 23 بوده است. جمع اینها حدودا 32 می شود. ما در این زنجیره هر چه کار کنیم سهم کشاورزی را بالا می­ بریم.

- می ­توان به این زنجیره نام " زنجیره ارزش افزایی " را نیز داد.

تراریختگی در محصولات کشاورزی

- این نوع فرآوری برای مقاوم شدن محصولات و مبارزه با آفات مفید است ولیکن چون اثرات آن بین نسلی است و دستکاری ژنتیکی در خلقت بذر می ­شود می­ تواند خطراتی داشت باشد،‌ بنابراین استفاده از بذرهای تراریخته در کشورهای مختلف با سختگیری انجام می­ شود.

- قانون محصولات تراریخته موجود است و ما در محصولات تراریخته نباید افراط و تفریط کنیم و حب و بغض ­های سیاسی را نباید در این نوع فرآوری محصول وارد کنیم.عده ای با گرایش های سیاسی خاص خیلی مخالف و برخی خیلی موافق هستند. دولت باید سعی کند گرفتار طیف خاصی نگردد.

- ما باید از تجربیات کشورهای پیشرفته مانند کانادا، استرالیا، آمریکا در این زمینه استفاده کنیم.

- در محصولات تراریخته باید یک موضع معتدل بگیریم.

4 ـ پیش بینی روند تحولات (آینده نگری):

- در سال اول وزارت جهاد کشاورزی توانست رئیس جمهور را متقاعد کند که از صندوق ارزی وام بگیرد. در سال 92 طرح احیای زمین­ های خوزستان را راه اندازی کند و یا در هامون (سیستان) کل زمین­ های سیستان وارد نوسازی می ­شود و در غرب کشور هم 12 استان در دست تحقیقات هستند.

- دولت با تمام شرایط سخت با تمرکز بر نهاده­ های تولید توانسته در بخش کشاورزی موفق عمل کند و تولید حدود 15 % اضافه شود که ادامه این موفقیت ها با تیم فعلی دولت دور از ذهن نیست.